Οικολογική απειλή οι μικροσκοπικές πλαστικές ίνες στη θάλασσα

Οταν έπειτα από χρόνια ερευνών και ύστερα από την εξέταση εκατοντάδων δειγμάτων από παραλίες, θαλασσινό επιφανειακό νερό, πυθμένα, ψάρια αλλά και ασπόνδυλους οργανισμούς του Αιγαίου Πελάγους καταγράφεται η παρουσία μικροσκοπικών ινών πλαστικού σχεδόν στο σύνολο των δειγμάτων, τότε τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά. Το πλαστικό είναι παντού, και μάλιστα με την επικίνδυνη μορφή των πολύ μικρών ινών. Τις συστηματικές έρευνες διεξάγει το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», το οποίο εδρεύει στο Πυθαγόρειο της Σάμου.

«Οταν ξεκινήσαμε το κυνήγι των ινών πλαστικού, συλλέξαμε δείγματα από παραλίες. Ανακαλύψαμε πως και στις 110, από τις οποίες εξετάσαμε δείγματα, υπήρχε σημαντική παρουσία μικροσκοπικών τμημάτων πλαστικού. Τα αποτελέσματα ήταν σοκαριστικά, ειδικά όταν είδαμε πως απομονωμένες παραλίες μικρών νησιών του Αιγαίου, ακόμα και ακατοίκητων, είχαν αντίστοιχες συγκεντρώσεις με τη Βάρκιζα», λέει στην «Κ» η κ. Αναστασία Μήλιου, διευθύντρια Ερευνας και Θαλάσσιας Προστασίας του «Αρχιπελάγους». Εκεί καταγράφηκε για πρώτη φορά πως τα πλαστικά έχουν αποικίσει κάθε γωνιά του ελληνικού χώρου και πως οι συγκεντρώσεις τους καθορίζονται κυρίως από τα θαλάσσια ρεύματα. Το «Αρχιπέλαγος» συνέχισε τις έρευνες σε δείγματα θαλάσσιας άμμου και ιζήματος πυθμένα, ενώ αργότερα προχώρησε στα εντόσθια των ψαριών.

«Σχεδόν σε όλα τα δείγματα θαλάσσιων ιζημάτων και στομαχικών περιεχομένων ψαριών και ασπόνδυλων οργανισμών, που εξετάσαμε, βρέθηκαν ποσότητες μικροσκοπικών πλαστικών ινών», μας λέει η κ. Μήλιου. Σε ψάρια με μήκος μόλις 10-13 εκατοστά βρέθηκαν τουλάχιστον 70 ίνες! Τα ψάρια πολύ εύκολα μπορούν να καταπιούν τις μικροσκοπικές ίνες πλαστικού. Μάλιστα, ανάλογα με το πότε εντός του 24ώρου τα ψάρια συλλέγουν την τροφή τους, ανάλογες ήταν και οι ίνες που είχαν καταπιεί: τα είδη που τρώνε την ημέρα είχαν φάει κυρίως διαφανείς ίνες, ενώ εκείνα που βγαίνουν τη νύχτα είχαν καταπιεί περισσότερα έγχρωμα κομματάκια πλαστικού! Κατάποση πλαστικών ινών από τα ψάρια σημαίνει βεβαίως εισαγωγή τοξινών στην τροφική αλυσίδα. Αυτό δεν σημαίνει πως το ψάρι δεν παραμένει μια από τις πιο υγιεινές τροφές (εξάλλου τα εντόσθια αφαιρούνται κατά το μαγείρεμα), αλλά υπογραμμίζει την έκταση της περιβαλλοντικής ρύπανσης.

Αλλαγή αντίληψης

Οι ερευνητές του «Αρχιπελάγους» υπογραμμίζουν πως έχει έρθει η ώρα να αλλάξουμε αντίληψη για τα πλαστικά και το είδος του κινδύνου που αποτελούν για το περιβάλλον. «Παλαιότερα, αλλά ακόμα και σήμερα, ακούμε περιβαλλοντικές καμπάνιες που λένε ότι ένα πλαστικό μπουκάλι διαλύεται σε δεκάδες χρόνια κ.λπ. Υπήρχε η αίσθηση δηλαδή, ακόμα και στους περιβαλλοντικούς κύκλους, πως το πλαστικό διαλύεται πάρα πολύ αργά. Αυτό συχνά δημιουργούσε την εντύπωση πως το πλαστικό μπουκάλι θα μείνει εκεί και κάποια στιγμή θα πάει κάποιος να το μαζέψει. Δυστυχώς, δεν είναι έτσι. Τα πλαστικά διαλύονται σε πάρα πολλά μικροσκοπικά κομματάκια, σε μικροΐνες πλαστικού, οι οποίες είναι πιο επικίνδυνες, καθώς δεν μπορούν να καθαριστούν και συχνά περνούν στην τροφική αλυσίδα», μας εξηγεί η κ. Μήλιου. Το «Αρχιπέλαγος» πραγματοποιεί πειράματα σχετικά με τον χρόνο διάσπασης πλαστικών ειδών, σε πραγματικές συνθήκες, εντός θαλασσινού νερού, κάτω από τον ήλιο κ.λπ.

Από πού προέρχονται όμως όλα αυτά τα πλαστικά; Πέρα από την ασυνείδητη ρίψη σκουπιδιών από τους πολίτες στο περιβάλλον, το «Αρχιπέλαγος» τονίζει την ευθύνη που φέρουν οι χωματερές και οι κακοσυντηρημένοι ΧΥΤΑ των νησιών, που όταν φυσάει κατεβάζουν μεγάλες ποσότητες πλαστικού στις παραλίες και στη θάλασσα.

«Επιπλέον, δεν μειώνουμε τη χρήση πλαστικού στην καθημερινότητά μας, αλλά ψάχνουμε για βολικά υποκατάστατα, όπως είναι οι διασπώμενες πλαστικές σακούλες, που απλά επιταχύνουν τον πολυτεμαχισμό τους. Η ρύπανση όμως δεν είναι οπτική, δεν είναι θέμα αισθητικής, αλλά θέμα ουσίας», τονίζουν οι άνθρωποι του «Αρχιπελάγους», οι οποίοι ζητούν ουσιαστικά μέτρα περιορισμού της χρήσης πλαστικού στην καθημερινότητα.