10 ερωτήσεις και απαντήσεις για τη «μικρή ΔΕΗ»

1. Τι είναι η «μικρή ΔΕΗ» και πώς ακριβώς θα γίνει η αποκρατικοποίηση;

Η ΔΕΗ δημιουργεί μία νέα εταιρεία στην οποία περνά το 30% του παραγωγικού δυναμικού, το 30% των εργαζομένων, το 30% των υποχρεώσεων, το 30% των πελατών, δηλαδή το 30% της ΔΕΗ. Η νέα αυτή εταιρεία, η «μικρή ΔΕΗ», θα πουληθεί και θα δρα ανταγωνιστικά στην αγορά ενέργειας.

O ιδιοκτήτης της «μικρής ΔΕΗ» θα έχει απόλυτη υπευθυνότητα, όπως συμβαίνει και σήμερα με τη ΔΕΗ, να τροφοδοτεί με νερό άρδευσης όλα τα χωράφια των αγροτών που αρδεύονται όμως από συγκεκριμένα φράγματα.

Στη «μικρή ΔΕΗ» θα εισφερθεί παραγωγικό δυναμικό συνολικής ισχύος 2.768 MW. Από αυτά, τα 1.380 MW είναι λιγνιτικά και προέρχονται από τις δύο μονάδες Αμυνταίου (600 MW), τη μονάδα Μελίτη 1 (330 MW) και την άδεια παραγωγής Μελίτη 2 (450 MW).

Τα 899 MW είναι υδροηλεκτρικά και προέρχονται από το συγκρότημα του Νέστου, τον υδροηλεκτρικό σταθμό Πουρνάρι 1 και 2 και τις μικρής ισχύος υδροηλεκτρικές μονάδες Αγρας και Εδεσσαίος, ενώ τα 485 MW προέρχονται από τη μονάδα φυσικού αερίου της Κομοτηνής.

Θα αναγνωρίζεται η προϋπηρεσία των υπαλλήλων στη ΔΕΗ, ενώ ο ιδιοκτήτης της «μικρής ΔΕΗ» δεσμεύεται να μην απολύσει εργαζομένους για πέντε χρόνια από την ολοκλήρωση της απόσχισης.

Σε ό,τι αφορά τα ορυχεία, στη νέα εταιρεία περνούν αυτά του Αμυνταίου, συμπεριλαμβανομένων και των Λακκιάς, Κλειδιού και Κομνηνών, των λόφων Μελίτης και της Βεύης.

2. Σε ποια επίπεδα υπολογίζεται το τίμημα και πού αυτό θα κατευθυνθεί;

Με προσθήκη στο νομοσχέδιο ορίστηκε πως «το τίμημα που θα επιτευχθεί μέσω της διαγωνιστικής διαδικασίας για την πώληση δεν θα υπολείπεται της λογιστικής αξίας των εισφερόμενων στοιχείων του κλάδου, όπως αυτή προσδιορίζεται με βάση τα διεθνή λογιστικά πρότυπα».

Με αυτό το δεδομένο υπολογίζεται πως το τίμημα δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο από το 1,5 δισ. ευρώ. Τα έσοδα από την ιδιωτικοποίηση του 30% της ΔΕΗ θα πάνε στην ίδια την επιχείρηση και όχι στο Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ) για την απομείωση του χρέους όπως γίνεται μέχρι τώρα με την υλοποίηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων.

Ετσι, η επιχείρηση θα αποκτήσει ρευστότητα και θα έχει τη δυνατότητα να μειώσει τον δανεισμό της και να προχωρήσει σε επενδύσεις.

3. Πώς είναι διαρθρωμένη η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες;

Ηδη σε 19 από τις 28 χώρες της ΕΕ η αγορά έχει ανοίξει και σε αυτές δραστηριοποιούνται δύο και τρεις εταιρείες οι οποίες κατέχουν υψηλά ποσοστά στην παραγωγή και τη διανομή ηλεκτρικής ενέργειας ώστε να λειτουργεί ο ανταγωνισμός. Στην Ελλάδα και σε άλλες οκτώ χώρες υπάρχει μόνο μία εταιρεία, η οποία, όπως είναι επακόλουθο, κατέχει δεσπόζουσα θέση στην αγορά.

Μάλιστα, όπως τονίζουν κυβερνητικές πηγές, αποτελεί υποχρέωση της χώρας μας απέναντι στην Κομισιόν να σταματήσει η ΔΕΗ να εκμεταλλεύεται μονοπωλιακά τους λιγνίτες και τους υδάτινους πόρους της χώρας. Με τα δίκτυα σε κάθε περίπτωση να παραμένουν στον έλεγχο του κράτους.

4. Το μοντέλο αποκρατικοποίησης που υιοθετήθηκε αποτελεί ελληνική πατέντα;

Το μοντέλο της «μικρής ΔΕΗ» το οποίο έχει επιλεγεί, επί της ουσίας εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην Ιταλία. Εκεί για να ανοίξει η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας πουλήθηκε το 1999 κομμάτι της κρατικής Enel.

Στα χρόνια που μεσολάβησαν η Enel διπλασίασε το παραγωγικό δυναμικό της, κατέχει μεταξύ των άλλων το 92% της Endesa (μεγαλύτερη εταιρεία ηλεκτρισμού της Ιβηρικής) και είναι η τρίτη σε μέγεθος εταιρεία ηλεκτρισμού στην ΕΕ.

5. Εχει εκδηλωθεί επενδυτικό ενδιαφέρον για τη «μικρή ΔΕΗ»;

Μπορεί η κατάθεση του νομοσχεδίου να επισπεύσθηκε καθώς το «σπάσιμο» της ΔΕΗ αποτελεί προαπαιτούμενη δράση για την εκταμίευση δόσεων από τον Μηχανισμό Στήριξης, όμως σύμφωνα με πηγές είναι δεδομένο το ενδιαφέρον για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Μάλιστα, όπως λένε οι ίδιες πηγές, το επενδυτικό ενδιαφέρον προέρχεται από «μεγάλους, στρατηγικής σημασίας εταίρους από το εξωτερικό» που δεν αποκλείεται να συμπράξουν με ελληνικές εταιρείες.

Πάντως, παράγοντες της αγοράς αναφέρουν πως μετά τις τελευταίες προσθήκες στο σχετικό νομοσχέδιο οι υποχρεώσεις που θα κληθεί να αναλάβει ο επενδυτής (όπως για παράδειγμα κατώτατο όριο στο τίμημα, διατήρηση προσωπικού, ρήτρα εντοπιότητας για προσλήψεις κ.ά.) δυσκολεύουν σε μεγάλο βαθμό την πώληση της «μικρής ΔΕΗ».

ΤΟ ΠΛΕΓΜΑ ΔΕΣΜΕΥΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Η τιμολογιακή πολιτική που θα ακολουθήσει στο μέλλον τόσο η ΔΕΗ όσο και η νέα εταιρεία απασχολεί κατά κύριο λόγο τους καταναλωτές, αν δηλαδή ο ανταγωνισμός λειτουργήσει προς όφελός τους με χαμηλότερες τιμές. Επίσης κομβικής σημασίας είναι θέματα όπως η... τύχη των εργαζομένων, τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα και η σχέση της «μικρής ΔΕΗ» με τις τοπικές κοινωνίες. Με τροπολογίες-προσθήκες στο σχετικό νομοσχέδιο καθορίστηκαν οι παράμετροι των ζητημάτων αυτών.

Ας δούμε αναλυτικά τι θα ισχύσει με την ψήφισή του.

6. Τι θα γίνει με το πελατολόγιο της ΔΕΗ και τα τιμολόγια;

Το 30% των πελατών της ΔΕΗ θα περάσει στη νέα εταιρεία. Οπως ορίζεται σε σχετική προσθήκη στο νομοσχέδιο, οι πελάτες θα πάνε υποχρεωτικά για τέσσερις μήνες στη «μικρή ΔΕΗ» και στη συνέχεια θα είναι σε θέση να επιλέξουν αν θα παραμείνουν ή αν θα πάνε στη ΔΕΗ.

Φυσικά και πελάτες της επιχείρησης μπορούν να επιλέξουν τη νέα εταιρεία. Εκτιμάται ότι το δικαίωμα επιλογής και η λειτουργία του ανταγωνισμού θα έχουν ως αποτέλεσμα τη βελτίωση των υπηρεσιών και πιθανότατα καλύτερες τιμές για τους καταναλωτές σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

7. Το Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο θα συνεχίσει να είναι σε ισχύ;

Τόσο για το Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο όσο και για άλλες δράσεις που αφορούν ευάλωτους καταναλωτές, ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης δεσμεύτηκε στη Βουλή ότι θα παραμείνουν σε ισχύ.

Οπως εξήγησε, η απόφαση για φθηνότερο ρεύμα μέσω του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου δεν αποτελεί πολιτική της ΔΕΗ αλλά είναι αποκλειστικής αρμοδιότητας της κυβέρνησης. Εχει δε τεθεί στόχος οι δικαιούχοι να αυξηθούν από 550.000 σε 750.000 μέσα στην τρέχουσα χρονιά.

Το ίδιο ισχύει, υλοποιήθηκε δηλαδή με νομοθετική ρύθμιση, και για τη διάθεση φθηνότερου ρεύματος σε κοινωνικές δομές (Περιφέρειες, Εκκλησία κ.ά.) που στηρίζουν μέσα από συσσίτια, φαρμακεία και κοινωνικά παντοπωλεία ασθενέστερες πληθυσμιακές ομάδες.

Πρόκειται για αποφάσεις που είναι δεσμευτικές για τον κάθε παραγωγό και τον κάθε πάροχο ηλεκτρικού ρεύματος.

8. Τι θα αλλάξει στις εργασιακές σχέσεις; Κινδυνεύουν θέσεις εργασίας;

Η νέα εταιρεία, η «μικρή ΔΕΗ», βάσει του νόμου δεσμεύεται έναντι των εργαζομένων από τους όρους εργασίας που ίσχυαν στη σχέση τους με τη ΔΕΗ.

Επιπρόσθετα οι υποχρεώσεις του Δημοσίου και των ασφαλιστικών φορέων για τους εργαζομένους της ΔΕΗ ισχύουν και μετά τη μεταπήδησή τους στη νέα εταιρεία. Παράλληλα αναγνωρίζεται πλήρως η προϋπηρεσία των υπαλλήλων στη ΔΕΗ.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο ιδιοκτήτης της «μικρής ΔΕΗ» δεσμεύεται να μην απολύσει εργαζομένους για πέντε χρόνια από την ολοκλήρωση της απόσχισης.

Οσον αφορά τώρα τις προσλήψεις, θα ισχύουν και στη νέα εταιρεία τα κριτήρια (π.χ. εντοπιότητα) που ισχύουν σήμερα στη ΔΕΗ.

Αξίζει να σημειωθεί πως στην Πορτογαλία όπου η κρατική EDP πουλήθηκε σε εταιρεία κινεζικών συμφερόντων, οι νέοι ιδιοκτήτες επανέφεραν τους μισθούς στα προ των μνημονιακών περικοπών επίπεδα.

9. Διασφαλίζονται τα δικαιώματα των τοπικών κοινωνιών ειδικά όπου υπάρχουν υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις;

Τίθενται διάφορα ζητήματα όπως η άρδευση των χωραφιών των αγροτών, η ύδρευση πόλεων σε όσες περιπτώσεις υδρεύονται από φράγμα, η οικολογική ισορροπία, η τουριστική ανάπτυξη και η προστασία των περιοχών από πλημμύρες.

Αυτό που θα πρέπει να τονιστεί είναι πως η ευθύνη για τον χειρισμό του υδατικού δυναμικού της χώρας ανήκει, και θα συνεχίσει να ανήκει, στην Περιφέρεια, τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και την Ειδική Γραμματεία Υδάτων.

Δεν εξαρτάται από τη ΔΕΗ πώς κατανέμονται τα υδατικά διαθέσιμα. Υπάρχουν κανόνες με βάση τους οποίους υποχρεωτικά γίνεται η διαχείριση του υδατικού δυναμικού της χώρας. Ετσι ο ιδιοκτήτης της «μικρής ΔΕΗ» θα έχει απόλυτη υπευθυνότητα, όπως συμβαίνει και σήμερα με τη ΔΕΗ να τροφοδοτεί με νερό άρδευσης όλα τα χωράφια των αγροτών που αρδεύονται όμως από συγκεκριμένα φράγματα.

Να υπάρχει ποιοτικό νερό, προκειμένου να τροφοδοτούνται όλες οι πόλεις, όταν αυτές υδρεύονται.

Να υπάρχει πρόνοια για να μη διαταράξει την οικολογική ισορροπία της ευρύτερης περιοχής του φράγματος. Ασφαλώς, να μην υποβαθμιστεί η τουριστική ελκυστικότητα. Και τέλος, θα έχει υποχρέωση να προστατεύει την ευρύτερη περιοχή από πιθανές πλημμύρες.

10. Η νέα εταιρεία θα συνεχίσει να πληρώνει ανταποδοτικό τέλος;

Το λεγόμενο «τοπικό ανταποδοτικό τέλος» η «μικρή ΔΕΗ» θα το πληρώνει στο ποσοστό που της αναλογεί, δηλαδή 30%.

Θα πρέπει να αναφερθεί πως το ανταποδοτικό τέλος διανέμεται στους τρεις ενεργειακούς νομούς της χώρας, Φλώρινας, Κοζάνης και Αρκαδίας, ανέρχεται δε στα 25 με 30 εκατ. ευρώ τον χρόνο.

Παράλληλα θα ισχύει και γι΄ αυτήν ό,τι ισχύει για τη ΔΕΗ όσον αφορά τις μετεγκαταστάσεις οικισμών και τις απαλλοτριώσεις γης.