"Χαράτσι" σε όλους τους κατοίκους του εξωτερικού

Σε μία προσπάθεια να ξεκαθαρίσει το τοπίο με τους Κατοίκους Εξωτερικού το Υπουργείο Οικονομικών δημοσίευσε πρόσφατα τις εγκυκλίους ΠΟΛ.1142/12 & ΠΟΛ.1145/12, με τις οποίες διευκρινίζει τον τόπο και τον τρόπο φορολογίας των φυσικών προσώπων που διαμένουν στο εξωτερικό.
Οι τεράστιες αλλαγές στην αντιμετώπιση των κατοίκων εξωτερικού προέκυψαν με τη δημοσίευση του Ν.3943 το Μάρτιο του 2011, που τροποποίησε μια σειρά από άρθρα στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν.2238/94), τα οποία αρχίζουν πλέον να εφαρμόζονται στην πράξη.
Η TaxExperts στα πλαίσια των φορολογικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών που προσφέρει, δημοσίευσε μία εκτεταμένη μελέτη για το φορολογικό πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί.
Τα βασικά σημεία είναι τα εξής:
Το φυσικό πρόσωπο θεωρείται ότι διατηρεί τη συνήθη διαμονή του στην Ελλάδα, εφόσον η παραμονή του υπερβαίνει συνολικά τις 183 ημέρες μέσα στο ίδιο έτος (παρ. 1, άρθρο 2).
Διαφοροποιείται η συνήθης διαμονή (residence) από τη φορολογική κατοικία (domicile), όταν το φυσικό πρόσωπο μεταφέρεται σε μη συνεργάσιμα κράτη και χώρες με προνομιακό φορολογικό καθεστώς (παρ 5 & 6, άρθρο 76).
Το βάρος της απόδειξης της φορολογικής κατοικίας έχει μεταφερθεί στο φορολογούμενο (παρ 7, άρθρο 61).
Η φορολογική κατοικία πρέπει να τεκμηριώνεται με δικαιολογητικά (παρ 8, άρθρο 61 & ΠΟΛ.1145/12).
Τα τεκμήρια διαβίωσης δεν εφαρμόζονται για τους κατοίκους εξωτερικού εκτός αναποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα (περ. Η, άρθρο 18).
Οι κάτοικοι εξωτερικού χάνουν το αφορολόγητο των 5.000 € εφόσον αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα (παρ. 12, άρθρο 9)
Η δυνατότητα της πίστωσης του φόρου εισοδήματος που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή, δίνεται μόνο για χώρες με τις οποίες υπάρχει ΣΑΔΦ σε ισχύ (παρ. 8, άρθρο 9).
Τεκμηρίωση της φορολογικής κατοικίας
Όπως αναφέρεται στην παρ. 8 του άρθρου 61 και στην ΠΟΛ.1145/12, τα φυσικά πρόσωπα που δηλώνουν τόπο κατοικίας ή συνήθη διαμονή στην αλλοδαπή οφείλουν να προσκομίσουν μαζί με τη φετινή δήλωση εισοδήματος:
Α) Πιστοποιητικό Φορολογικής Κατοικίας για τις χώρες με τις οποίες έχουμε υπογράψει ΣΑΔΦΕ.
Β) Αντίγραφο της Δήλωσης Εισοδήματος και πιστοποιητικό κατοικίας για τις υπόλοιπες χώρες.
Το γεγονός μάλιστα ότι το βάρος της απόδειξης έχει μεταφερθεί στο φορολογούμενο είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε ένα νέο καθεστώς, στο οποίο η τεκμηρίωση της συνήθους διαμονής θα γίνεται σε ετήσια βάση, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες (πχ. Ηνωμένο Βασίλειο και Αμερική). Σε κάθε περίπτωση η ΠΟΛ.1145 δεν ξεκαθαρίζει αν η τεκμηρίωση της φορολογικής κατοικίας θα πρέπει να γίνεται σε ετήσια βάση.
Μέχρι σήμερα η διαδικασία αυτή δεν ήταν αυτόματη, αλλά περνούσε μέσα από τις ελεγκτικές αρμοδιότητες του Προϊσταμένου της ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλοί υπόχρεοι που παραμένουν κάτοικοι εξωτερικού, ενώ έχουν τη συνήθη κατοικία τους στην Ελλάδα.
Με βάση τη φορολογική μας εμπειρία σε άλλες χώρες όπως η Αγγλία, η Ολλανδία, η Ελβετία, η Γερμανία και η Κύπρος, σας παραθέτουμε μερικά από τα δικαιολογητικά που ζητούνται για την τεκμηρίωση της συνήθους διαμονής:
Αποδεικτικά Διαμονής στην Αλλοδαπή: Δεδομένου ότι το σημαντικότερο στοιχείο απόδειξης της συνήθους διαμονής είναι ο χρόνος παραμονής εκτός Ελλάδας, τα πιο ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία είναι τα αεροπορικά εισιτήρια και οι σφραγίδες του διαβατηρίου για την είσοδο και έξοδο από τη χώρα.Δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος: το φυσικό πρόσωπο πρέπει να μπορεί να αποδείξει ότι υπέβαλε δήλωση στη χώρα που έχει μεταφέρει τη συνήθη διαμονή του και φορολογήθηκε σε αυτή.Δικαιολογητικά Διαμονής & Εργασίας: η εργασία, η μόνιμη ασφάλιση και η διαμονή στην αλλοδαπή αποτελούν τεκμήρια αλλαγής της φορολογικής κατοικίας. Πιστοποιητικό κατοικίας εκδίδουν οι Ελληνικές πρεσβείες και τα προξενεία.
Στο παρόν άρθρο θα αναλύσουμε την αντιμετώπιση μίας σειράς χωρών αναφορικά με τη δυνατότητα μεταφοράς της φορολογικής κατοικίας.
Χώρες που δεν έχουμε υπογράψει Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας
Σε φορολογικό αδιέξοδο βρίσκονται οι Έλληνες που έχουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα και αποκτούν εισοδήματα σε χώρες που δεν έχουμε υπογράψει ΣΑΔΦ. Σύμφωνα με την παρ. 10 του άρθρου 9 του ΚΦΕ, προκειμένου να εκπέσει (πιστωθεί) ο φόρος που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή πρέπει να υπάρχει ΣΑΔΦ σε ισχύ.