Κοινωνική συνείδηση ή Διαφθορά

Η διαφθορά είναι μια από τις τρεις πληγές στην ψυχή του έθνους μας και σχετίζεται άμεσα με την έλλειψη κοινωνικής συνείδησης (Οι άλλες δύο είναι ο εμφύλιος σπαραγμός και η έλλειψη αυτό-εκτίμησης).
Μια όψη της διαφθοράς είναι η υπεξαίρεση δημοσίου χρήματος, με όποιον τρόπο κι αν αυτό επιτυγχάνεται, όπως επίσης και η φοροδιαφυγή ή φοροαποφυγή- δεν κόβω απόδειξη ή δεν δηλώνω όλα τα εισοδήματά μου στην εφορία. Νομίζουμε ότι όταν κλέβουμε δημόσιο χρήμα, οι συνέπειες διαχέονται στο πλατύ και απρόσωπο κράτος (μέσα στο οποίο ούτως ή άλλως κλέβουν τόσοι άλλοι, οπότε λέμε στον εαυτό μας ότι είμαστε εντάξει) και είμαστε πεπεισμένοι ότι οι συνέπειες σίγουρα δεν θα επιστρέψουν σε εμάς προσωπικά.
Λάθος. «Ό,τι δίνεις στη ζωή, αυτό παίρνεις»Πιστεύω ότι πάντα εκπληρώνεται αυτός ο κανόνας. Αργά ή γρήγορα. Όταν λοιπόν κλέψει κάποιος υπάλληλος από το αφεντικό του, τον μαγαζάτορα, κάποιες από τις εισπράξεις της ημέρας, μπορεί τη συγκεκριμένη εκείνη ημέρα να φύγει με περισσότερα λεφτά, αλλά, δεν υπάρχει περίπτωση, θα έρθει η ζωή και θα του τα πάρει αργότερα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Θεία δίκη θα μου πείτε? Ίσως. Σε βάθος χρόνου, αυτό που κάναμε θα μας έρθει πίσω σαν μπουμεραγκ, ούτε λιγότερο ούτε περισσότερο. Πάντα. Επιπλέον, θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε το κόστος της υποσυνείδητης ενοχής (που θα την έχουμε, όσο και αν νομίζουμε ότι δεν τη έχουμε), η οποία θα μεταφραστεί σε υποσυνείδητο αίσθημα αναξιότητας («Και γιατί η ζωή να σου φέρει εσένα κάτι καλό? Σου το χρωστάει? Ειδικά μετά από αυτά που έχεις κάνει?...» θα ψιθυρίζει η φωνούλα της αόρατης ενοχής…). Η ζημιά και το σαμποτάζ που θα προκαλέσει το αίσθημα αναξιότητας είναι πολύ μεγαλύτερες από όσο θα μπορούσαμε ποτέ να φανταστούμε. Τα τυχόν ευκαιριακά χρήματα που θα έχουμε κερδίσει θα είναι ψίχουλα μπροστά σε αυτά που θα χάσουμε μακροπρόθεσμα. Δεν υπάρχει ισχυρότερος μαγνήτης για καλά πράγματα στη ζωή από μια καθαρή συνείδηση. Τότε σου έρχονται πολλά καλά πράγματα (όχι μόνο χρήματα, αλλά πολλά καλά πράγματα, πολλές ευλογίες όλων των ειδών, οι οποίες δεν θα μπορούσαν ποτέ να αποκτηθούν με χρήματα). Δεν υπάρχει μεγαλύτερος «διώκτης» της καλής τύχης από την ένοχη γνώση μας ότι κάπου κι εμείς έχουμε κάνει τη λαδιά μας. Ακόμη κι αν βλέπουμε άλλους που ενώ έχουν κάνει απίστευτες κομπίνες, φαίνονται να μην έχουν κανένα είδος ενοχής, αυτό δεν ισχύει. Η συνείδηση τα καταγράφει αναλυτικότατα όλα. Ένας χρυσός κανόνας για την ακεραιότητά μας σε θέματα οικονομικά, επαγγελματικά κλπ. είναι «Μην κάνεις οτιδήποτε, που δεν θα το έκανες δημοσίως».

Επίσης, η ζημιά που γίνεται με την υπεξαίρεση δημόσιου χρήματος δεν είναι απρόσωπη, είναι προσωπική. Όταν φοροδιαφεύγεις εσύ, αναγκάζεις το συνταξιούχο του ΟΓΑ τον κύριο Γιώργο, στη διπλανή πολυκατοικία, να πληρώσει το δικό σου φόρο. Αυτό το βλέπουμε να συμβαίνει τώρα σε μαζική κλίμακα. Μισθωτοί και συνταξιούχοι επωμίζονται τους φόρους ετών, που δεν πλήρωσαν πολλοί άλλοι, ναι πολλοί μεγαλοκαρχαρίες-αλλά όχι μόνο…Υπάρχει και μαζική φοροδιαφυγή σε μικροποσά, που όμως μαζεύονται…. Η δικαιολογία που βεβαίως πάντα χρησιμοποιείται είναι «Γιατί να είμαι εγώ τίμιος με το κράτος, αφού το κράτος με κλέβει?». Μήπως αυτό όμως είναι μια υπεκφυγή και ωραία δικαιολογία για το λόγο ότι ούτως ή άλλως θα θέλαμε να κρατήσουμε τα ωραία μας λεφτά για εμάς? Σε αυτήν την περίπτωση, αντί να δώσεις το φόρο στο κράτος, θα τον έδινες σε κάποια ανθρωπιστική οργάνωση που πραγματικά θα τα δώσει εκεί που υπάρχει ανάγκη? ή θα προτιμούσες να τα κρατήσεις όλα για τον εαυτό σου…Με άλλα λόγια, είμαστε διατεθειμένοι να δώσουμε αυτό που μας αναλογεί για το κοινό καλό? Και δυστυχώς πιστεύω ότι σε ένα μέρος του είναι καθαρά λόγω νοοτροπίας «ο καθένας για την πάρτη του». Πρέπει να είμαστε πρώτα εντάξει με τον εαυτό μας και, μετά να διαμαρτυρηθούμε για την αδικία των άλλων, πολιτικών κλπ., - εντονότατα αν χρειαστεί.

Δυστυχώς, ένα μεγάλο τμήμα του ελληνικού πληθυσμού λάδωσε, λαδώθηκε, βισμάτωσε, ρουσφετολόγησε κ.ο.κ., χρησιμοποιώντας την δικαιολογία ότι «δεν γίνεται να επιβιώσεις στην Ελλάδα αλλιώς». Μπορείς όμως να επιβιώσεις κι αλλιώς στην Ελλάδα. Πιο δύσκολα μεν, αλλά μπορείς. Πολλοί δεν το προσπάθησαν καν. Για να είμαστε λοιπόν αποτελεσματικοί στον αγώνα κατά της αδικίας από όπου κι αν προέρχεται, πρέπει να είμαστε πρώτα εντάξει με τον εαυτό μας. Όπως είπα και πριν, η καθαρή συνείδηση είναι το πιο ισχυρό όπλο αυτοπεποίθησης. Όχι η βία. Αλλά η καθαρή συνείδηση είναι εκείνο που θα δημιουργήσει ένα λαό που δεν θα ξανα-ανεχτεί διεφθαρμένους πολιτικούς ή άδικες πολιτικές, αλλά και δεν θα επιδιώξει ίδιον όφελος από αυτούς. Η καθαρή συνείδηση είναι δύναμη. Αν ένα πολύ μεγαλύτερο τμήμα του ελληνικού λαού είχε καθαρότερη τη συνείδησή του, θα είχαμε από καιρό απαλλαγεί από διεφθαρμένους και αναποτελεσματικούς κρατικούς λειτουργούς και πολιτικούς.
Οι πολιτικοί αποδυναμώνουν το λαό, όχι τόσο πια με τη βία, αλλά με τον να τον διαφθείρουν, να τον λαδώνουν, να του δίνουν ανταλλάγματα και να τον γλυκαίνουν…. Ο λαός θα πρέπει να αρνηθεί να συμμετέχει σε αυτό, όσο δελεαστικό και είναι, γιατί χάνει τη δύναμή του χωρίς να το καταλαβαίνει. Το ρουσφέτι είναι σιωπηλός ευνουχισμός του λαού. Πού να ξεσηκωθεί μετά ο λαός, όταν γνωρίζει ότι κι εκείνος έφαγε κρυφά από το γλυκό? Ένας ακόμη λόγος γιατί η διαφθορά είναι καταστροφική.

Κάποιες φορές διατυπώνεται το ερώτημα «γιατί να πληρώνω φόρους, εφόσον τα λεφτά θα τα φάνε?» Είναι όμως αυτό μια βολική δικαιολογία, απλά και μόνο για να μην πληρώνουμε φόρους? Αν σκέφτονταν όλοι έτσι, τι θα γινόταν? Δεν πηγαίνουν όλα τα χρήματα στις τσέπες κάποιων. Οι έκτακτοι φόροι τώρα είναι άδικοι. Σύμφωνοι. Όμως δεν ανακαλύφθηκε τώρα η φοροδιαφυγή! Υπήρχε και στην εποχή της αφθονίας, την εφάρμοζαν και άνθρωποι που έβγαζαν πάρα πολλά χρήματα. Η δική μου θεώρηση είναι κάπως ευρύτερη: Πληρώνοντας με συνέπεια τους φόρους μου, γνωρίζω ότι είμαι εντάξει με τον εαυτό μου κι ότι επίσης προσφέρω στην πατρίδα μου τη σωστή ενεργειακή δέσμευση που αντιπροσωπεύει το ποσό του φόρου, που μου αναλογεί. Ανεξάρτητα από το πού πηγαίνουν τα λεφτά, είναι μια πράξη δέσμευσης προς την πατρίδα, αντί για το προσωπικό μου όφελος. Το τι κάνουν οι διαχειριστές του κρατικού χρήματος, αυτό οφείλει να αντιμετωπισθεί με άλλο τρόπο, όχι με τη φοροδιαφυγή. Αν το δούμε λοιπόν έτσι, ότι το ποσοστό των φόρων που οι Έλληνες απέφευγαν, ακόμη και στη δίκαιη φορολόγηση, αντανακλά τη δέσμευση προς την πατρίδα τους και το κοινό καλό, μπορούμε να δούμε πόση δέσμευση έχουμε για το καλό του τόπου. Δεν μιλώ για την τωρινή έκτακτη κατάσταση, που πράγματι είναι άδικη για πολλούς, αλλά για την κατάσταση που προϋπήρχε τόσα χρόνια, όπου αποφεύγαμε, κρύβαμε, τα πάντα στα έσοδα. Χωρίς να πεινάμε. Υπάρχει ένα μέτρο σε όλα.

Άλλο πρόβλημα είναι η έλλειψη αξιοκρατίας. Δεν ευθύνονται μόνο εκείνοι που είναι το «μέσο», ευθύνονται κι εκείνοι που χρησιμοποιούν το «μέσο» ή που ωφελούνται από το «μέσο», εις βάρος συναδέλφων. Ακολουθεί ένας διάλογος μεταξύ ενός νέου, που ΔΕΝ θέλει να βάλει «μέσο» και του περίγυρου, που αδυνατεί εντελώς να το κατανοήσει. (Ναι ο διάλογος είναι πραγματικός, υπάρχουν τέτοιοι νέοι και μάλιστα πιο πολλοί από ότι θα φανταζόμασταν).
-Γιατί δε θες το μέσο?
-Γιατί δεν είναι σωστό. Δεν μου πάει καλά, δεν μου βγαίνει…
-Μα όλοι το κάνουν. Αν δε το κάνεις εσύ, κάποιος άλλος, που μπορεί να έχει και λιγότερα προσόντα από εσένα, θα σου πάρει τη θέση κι όχι τίποτα άλλο, δε θα προσφέρει και τίποτα στη δουλειά.
-Το γεγονός ότι το κάνουν όλοι οι άλλοι, δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να το κάνω κι εγώ.
-Μα δεν μπορείς να επιβιώσεις σε αυτή τη χώρα αλλιώς, αν είσαι τόσο τίμιος. Έτσι δουλεύει το σύστημα.
-Εμείς φτιάχνουμε το σύστημα. Έχω εμπιστοσύνη ότι θα με οδηγήσει η ζωή εκεί που πρέπει να πάω. Έχω πίστη στον εαυτό μου και στο δρόμο μου, κι όχι στις διασυνδέσεις. Ας δίνουμε τη δύναμη εκεί που είναι.
-Μα έλα, μη το κάνεις τόσο θέμα… ένα μόνο άτομο δε θα καταστρέψεις εσύ την κοινωνία. Σε κάθε περίπτωση οι προθέσεις οι δικές σου για τη δουλειά είναι καλές. Θα προσφέρεις πολλά.
-Ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα. Αν πάρω τη δουλειά με αδιαφανή κι άδικο τρόπο, η ενέργεια της αδιαφάνειας και της απάτης, θα ακολουθεί ό,τι κι αν κάνω σε αυτή τη δουλειά. Δεν θα πάει καλά. Και θα αδικήσω υποψήφιους συναδέλφους προσωπικά, όχι γενικά. Επίσης, αυτός ο τρόπος πρόσληψης δείχνει φόβο, φόβο έλλειψης. Αν ξεκινήσω με το φόβο της έλλειψης, η έλλειψη θα με ακολουθεί μια ζωή.
-Νομίζω ότι κάνεις βλακεία. Σκέψου τουλάχιστον εκείνους που θα ωφεληθούν από την εργασία σου, μην είσαι τόσο εγωιστής.
-Αν θες να το δούμε αλτρουιστικά, ότι κάποιοι θα ωφεληθούν από την εργασία μου, τότε ο Θεός θα με στείλει σε εκείνους που μπορώ να βοηθήσω. Και σίγουρα ο Θεός δεν χρειάζεται «μέσα» για να κάνει τη δουλειά Του.
-Αδύνατον. Οι δουλειές σήμερα είναι πολύ δύσκολες. Είσαι αιθεροβάμων.


Λοιπόν τίποτα δεν είναι αδύνατο. Το παιδί αυτό βρήκε με την αξία του μια πολύ αξιόλογη θέση και δημιούργησε και τη δική του δουλειά με μεγάλη επιτυχία, προσφέροντας πολύ περισσότερα από όσα θα μπορούσε στη «βαλτή» θέση με το «μέσο». Και οι συνάδελφοί του τον σέβονταν πολύ περισσότερο, γιατί ήταν καθαρός. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι το μέσο δεν είναι μονόδρομος. Αν κάποιος το έχει κάνει, δεν είναι το τέλος του κόσμου: μπορεί να το ξανασκεφτεί, να καταλάβει ότι είναι λάθος, ότι επηρεάζει αρνητικά τη ζωή του και να ξεκινήσει σε πιο δίκαιη και λειτουργική βάση. Δυστυχώς δεν έχουμε μάθει να χρησιμοποιούμε τη δύναμη του νου μας, Βασισμένοι στο φόβο, επιλέγουμε μη-ηθικές πρακτικές γιατί έτσι νομίζουμε ότι θα επιβιώσουμε. Όμως, ο φόβος έτσι δεν μας εγκαταλείπει, αντίθετα ενισχύεται. Συν το ότι θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε σίγουρα το μπούμεραγκ των πράξεών μας, δεν υπάρχει περίπτωση να μην επιστρέψει η αδικία σε εμάς. Υπάρχει όμως κι άλλη επιλογή. Να μάθουμε να χρησιμοποιούμε το νου μας, τη θετική σκέψη και την πίστη σε κάτι καλύτερο και να το δημιουργήσουμε. Έχει πολύ μεγάλη δύναμη, και μόνο αν το δοκιμάσουμε μπορούμε να το καταλάβουμε. Θα μας βοηθήσει ως έθνος να εξυγιανθούμε, να αποκτήσουμε αυτοπεποίθηση και να φύγουμε από το φαύλο κύκλο εγωκεντρισμού-απάτης-ενοχής-φόβου-περισσότερη απάτη. Θα μας βοηθήσει ατομικά και συλλογικά. Πριν το απορρίψουμε, οφείλουμε να το δοκιμάσουμε. Ούτως ή άλλως το παλιό σύστημα δεν θα κρατήσει για πολύ. Τα «μέσα» δεν έχουν άλλες δουλειές στο δημόσιο να μοιράσουν…. Ας δοκιμάσουμε λοιπόν τον άλλο δρόμο. Είναι καλύτερος για όλους.