Τι σημαίνουν για την αγορά τα σκληρά εισπρακτικά μέτρα

Μετά από ένα μεγάλο διάστημα σχεδιασμών, δηλώσεων, συζητήσεων, αλλαγών, ενδοιασμών, διλλημάτων και εναλλακτικών σεναρίων, ψηφίστηκαν τελικά οι πρόσθετες δημοσιονομικές παρεμβάσεις για το 2011 και τα νέα μέτρα του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Πλαισίου 2012-2015. Ο νέος εφαρμοστικός νόμος με 49 συνολικά άρθρα και επτά κεφάλαια, αναφέρεται κυρίως στα τρία πρώτα κεφάλαια και στα 26 άρθρα στο Ταμείο αξιοποίησης ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου και στην παραχώρησή της. Τα υπόλοιπα άρθρα κινούνται σε μία «αρπακτική» εισπρακτική κατεύθυνση και ελάχιστα έχουν μία διαρθρωτική λογική.
Τα συνολικά μέτρα θα ξεπεράσουν σε ύψος τα 28 δις, για το μεσοδιάστημα 2011-2015, επιδιώκουν επιπλέον έσοδα από φόρους ύψους 6,5 δις ευρώ, χωρίς να περιλαμβάνονται τα μέτρα ύψους 2,9 δις που θα ληφθούν το τελευταίο έτος του Προγράμματος και ότι άλλο χρειαστεί ενδιάμεσα. Ο εφαρμοστικός νόμος θα ισχύσει άμεσα και ως συνήθως περιλαμβάνει έκτακτες φορολογικές επιβαρύνσεις με αναδρομική ισχύ, ακόμα και για την χρήση του 2010. O αρχικός σχεδιασμός για δημοσιονομική προσαρμογή κατά 2/3 από τη μείωση των δαπανών και 1/3 από την αύξηση εσόδων μέσω φόρων, τελικά κατέληξε στο 50-50.
Οι σημαντικότερες αλλαγές που θα φέρει το νέο νομοσχέδιο στο οικονομικό και κοινωνικό τοπίο της χώρας μας, περιλαμβάνονται στα ακόλουθα:
Τα 20 Εισπρακτικά Μέτρα των 14 δις από το σκέλος των εσόδων
1. Μείωση του αφορολόγητου ορίου για τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους, από τα 12.000 στα 8.000 ευρώ με φορολόγηση 10% στη διαφορά των 4.000 ευρώ. Από το φόρο του 10% θα εξαιρούνται οι νέοι έως 30 ετών, οι συνταξιούχοι άνω των 65 με ετήσιο εισόδημα μέχρι 12.000 ευρώ και όλα τα άτομα με αναπηρία. Με τη νέα ρύθμιση το πρόσθετο αφορολόγητο για τους φορολογουμένους με παιδιά διαμορφώνεται ως εξής:

Νέο αφορολόγητο όριο σύμφωνα με αριθμό παιδιών
Φορολογούμενοι Αφορολόγητο ποσό εισοδήματος:
Εισοδήματα 2011
Με 1 παιδί 10.000
Με 2 παιδιά 12.000
Με 3 παιδιά 20.500
Με 4 παιδιά 23.000
2. Τετραετής έκτακτη εισφορά ενός κλιμακωτού φόρου αλληλεγγύης από 1% έως 5%, η οποία και θα εφαρμοστεί αναδρομικά για το 2011 με στόχο την εξοικονόμηση 2 δις ευρώ ή 0,9% του ΑΕΠ. Το μέτρο αυτό θα αφορά όσους διαθέτουν εισόδημα άνω των 12.000 ευρώ ετησίως από το πρώτο ευρώ (12.000 έως 20.000 – 1%, 20.000 έως 50.000 – 2%, 50.000 έως 100.000 – 3% και >100.000 – 4%). Η κυβέρνηση προσδοκά να συγκεντρώσει 400 εκ. ευρώ μέσα στο 2011 και 1,4 δις ευρώ μέσα στο 2012. Ειδικότερα τα 800 εκ. ευρώ αναμένονται από τους μικρομεσαίους επαγγελματίες και από τους ιδιωτικούς υπαλλήλους, ενώ προβλέπεται 5% έκπτωση για εφάπαξ καταβολή.
3. Θέσπιση ειδικού «τέλους επιτηδεύματος» και ειδικών «επαγγελματικών» κριτηρίων. Ειδικότερα, 830.000 ελεύθεροι επαγγελματίες ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ, θα κληθούν να καταβάλουν τέλος ύψους 300 ευρώ για το οικονομικό έτος 2011, δηλαδή για τη χρήση του 2010, εφόσον τηρούν βιβλία Β’ ή Γ’ κατηγορίας του ΚΒΣ. Από το 2012 το τέλος αυξάνεται στα 500 ευρώ συν 300 ευρώ για κάθε υποκατάστημα, ενώ με πληθυσμιακές εξαιρέσεις θα μειώνεται στα 400 ευρώ. Τα επαγγελματικά κριτήρια θα στοχεύουν στο ύψος του ενοικίου, στα τετραγωνικά της επιχείρησης, στον «συντελεστή εμπορικότητας» και στον αριθμό των απασχολουμένων αλλά εξακολουθούν να αποτελούν μυστήριο. Το τέλος επιτηδεύματος θα συμβεβαιώνεται και καταβάλλεται με την ειδική εισφορά αλληλεγγύης και θα εκδίδεται με εκκαθαριστικό σημείωμα.
4. Κατάργηση των φοροαπαλλαγών για όσους έχουν υψηλά εισοδήματα άνω των 40.000 ευρώ και περιορισμός του οφέλους και για τους έχοντες χαμηλότερα εισοδήματα. Τα νοσήλια, τα ενοίκια, τα ασφάλιστρα ζωής, οι δικηγορικές αμοιβές, οι τόκοι των δανείων και οι δωρεές θα εκπίπτουν σε ποσοστό 10% από το 20%. Οι αλλαγές που θα ισχύσουν από τα φετινά εισοδήματα που θα δηλωθούν και θα φορολογηθούν το 2012. Οι απαλλαγές θα παραμείνουν για τους έχοντες χαμηλότερα εισοδήματα, αλλά θα εκπίπτουν κατά 20% από τον αναλογούντα φόρο εισοδήματος και όχι από το εισόδημα. Η κατάργηση της έκπτωσης των ασφαλιστικών εισφορών από το εισοδήματα θα έχει ως αποτέλεσμα 3.000.000 φορολογούμενοι να καταβάλουν επιπλέον φόρους τουλάχιστον 20% για πλασματικές αποδοχές αυξημένες έως και 30%, ενώ προϋποθέτει την κατάργηση του άρθρου 47 του ΚΦΕ. Από τις φοροαπαλλαγές προβλέπονται έσοδα 100 εκ. ευρώ το 2011 και 500 εκ. ευρώ το 2012.
5. Μείωση κατά 50% του αφορολόγητου ορίου των 400.000 ευρώ στα 200.000 ευρώ για την εφαρμογή του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας. Με την αλλαγή αυτή 1.500.000 μικροϊδιοκτητών κτισμάτων αλλά και οικοπέδων εντός σχεδίου θα πληρώνουν πλέον περισσότερα για ΦΑΠ, αλλά ακόμα και ΦΜΑΠ. Η μείωση του αφορολόγητου επίσης ισχύει ανά άτομο για την απόκτηση πρώτης κατοικίας, κληρονομιάς, δωρεών και γονικών παροχών.
6. Επιβολή ειδικού τέλους ακινήτων, της τάξεως του 0,2% επί της αντικειμενικής αξίας, για ακίνητα αξίας άνω των 100.000 ευρώ, σύμφωνα με τον πίνακα του άρθρου 33 περί φορολογίας ακίνητης περιουσίας. Η κυβέρνηση προσδοκά 500 εκ. ευρώ μέσα στο 2011 και 215 εκ. ευρώ το 2012.
7. Εισφορά αλληλεγγύης της τάξεως του 3% υπέρ των ανέργων στον ΟΑΕΔ από τους δημοσίους υπαλλήλους, μέρος της οποίας θα καταβάλλεται και στο Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων. Η αντίστοιχη εισφορά εργοδοτών και εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα ανεβαίνει κατά μια μονάδα δηλαδή στο 5% από 4% - για την εισφορά των συνταξιούχων. Αναμένονται 455 εκ. ευρώ το 2011 από την εισφορά αλληλεγγύης.
8. Αυστηροποίηση του μέτρου των αποδείξεων, σύμφωνα με πραγματικό ή τεκμαρτό ετήσιο εισόδημα και αύξηση του ποσοστού συγκέντρωσης των απαιτούμενων αποδείξεων ίσου με το 25% του εισοδήματος. Η κατοχύρωση του αφορολόγητου ορίου των 8.000 ευρώ θα απαιτεί αποδείξεις 2.000 ευρώ, ενώ θα απαιτείται συγκέντρωση αποδείξεων και για εισοδήματα κάτω των 6.000 ευρώ, αλλιώς επί της διαφοράς θα πληρώνεται φόρος 10%.
9. Επιβολή ειδικού φόρου κατανάλωσης στο φυσικό αέριο για την άντληση ποσού τουλάχιστον 300 εκ. ευρώ σε ετήσια βάση. Αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα καπνικά προϊόντα με νέα αύξηση στα φτηνά τσιγάρα. Από τα παραπάνω αναμένονται 250 εκ. ευρώ στο 2011 και 315 εκ. ευρώ το 2012. Ειδικότερα για τα καπνικά προϊόντα αναμένονται 150 εκ. ευρώ το 2011 και άλλα τόσα το 2012.
10. Αύξηση των τελών κυκλοφορίας των αυτοκινήτων του 2012 κατά 10% που θα πληρωθούν το τελευταίο δίμηνο Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου και επιβολή έκτακτης ετήσιας εισφοράς 5% επί των αντικειμενικών δαπανών σε κατόχους ΙΧ κυβισμού άνω των 1929cc με εξαίρεση την παλαιότητα δεκαετίας. Αναμένονται 100 εκ. ευρώ μέσα στο 2011.
11. Μετατάξεις αγαθών και υπηρεσιών από το χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 13% στον υψηλό 23%, που θα γίνουν το Σεπτέμβριο θα περιοριστούν αρχικά στα μη αλκοολούχα ποτά, τα αναψυκτικά, τους χυμούς και το εμφιαλωμένο νερό και στις υπηρεσίες εστίασης, καταστρέφοντας περίπου 140.000 επιχειρήσεις και προκαλώντας φορολογικές αυξήσεις 9% στις τιμές. Αναμένονται έσοδα 300 εκ. ευρώ μέσα στο 2011 και 700 εκ. ευρώ μέσα στο 2012.
12. Επαναφορά των αντικειμενικών κριτηρίων του 1994 και αύξηση των τεκμηρίων δαπανών διαβίωσης από 30% έως και 70% από αυτά που επιβλήθηκαν για τη χρήση το 2010. Επιβολή έκτακτης εισφοράς 5% επί των αντικειμενικών δαπανών σε όσους κατέχουν ακίνητα μεγάλης αντικειμενικής αξίας, σε κατόχους πισίνων και σκαφών αναψυχής άνω των 6μ μήκους, μεγάλου κυβισμού Ι.Χ., αεροσκάφη κ.λπ., από την οποία αναμένονται 100 εκ. ευρώ.