Οι 7 πληγές του Προγράμματος

Παρατεταμένη κοινωνική αναταραχή, οξείες πολιτικές εντάσεις, υψηλά επιτόκια, τράπεζες, αποπληθωρισμός, εισαγόμενες εντάσεις και εκπλήξεις είναι οι «7» πληγές που μπορεί να τινάξουν στον αέρα το Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής της Ελλάδας.
Με την επισήμανση ότι η Ελλάδα πρέπει «να κολυμπά αντίθετα με το ρεύμα» στη διάρκεια της προσαρμογής και με την πρόβλεψη η ανάκαμψη να ξεκινήσει το 2012 «με αργό ρυθμό» και εφόσον επανέλθει η εμπιστοσύνη της αγοράς και του ιδιωτικού τομέα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει τις εν γένει αδυναμίες που μπορεί να εκτροχιάσουν το πρόγραμμα που δημιούργησαν από κοινού με την ΕΚΤ και το ΔΝΤ.
Στο ελληνικό κείμενο του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής για την Ελλάδα, που εστάλη την περασμένη εβδομάδα στο υπουργείο Οικονομικών από τη γενική διεύθυνση Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και το οποίο συνέταξε η 14μελής ομάδα υπό τον Servaas Deroose, αναπληρωτή γενικό διευθυντή της γενικής διεύθυνσης Ecofin, καταγράφονται οι απρόβλεπτοι παράγοντες που μπορεί να καταστήσουν ανεπαρκή τα μέτρα περικοπής των δαπανών κατά 7% του ΑΕΠ και αύξησης των φορολογικών εσόδων κατά 4% επίσης του ΑΕΠ. Παράγοντες που οδήγησαν και στις συνεχείς δεσμεύσεις της κυβέρνησης έναντι των δανειστών της για λήψη πρόσθετων μέτρων αν παραστεί ανάγκη...
Με δεσμεύσεις
Η κυβέρνηση, η οποία ήταν «θετική» στις προτάσεις του κλιμακίου της Επιτροπής, έχει δεσμευθεί ακόμη και για «υποκατάσταση από μόνιμα μέτρα» των προσωρινών (έκτακτη εισφορά κερδοφόρων επιχειρήσεων, τακτοποίηση ημιυπαίθριων και πώληση αδειών τυχερών παιγνίων), που αντιστοιχούν στο 1,5% του ΑΕΠ, αλλά και για περαιτέρω αναθεώρηση του φορολογικού συστήματος αν χρειαστεί. Δεν είναι τυχαίο ότι καταγράφονται ακόμη και μη καθορισμένα μέτρα, που αντιστοιχούν στο 0,5% του ΑΕΠ το 2012, 1,1% το 2013 και 3% το 2014.
Οι κίνδυνοι εφαρμογής του προγράμματος συνοψίζονται σε «7» σημεία:
1 Ανάπτυξη: Η αντίδραση της οικονομίας στη συνεχή δημοσιονομική πίεση είναι εξαιρετικά αβέβαιη και μια παρατεταμένη κοινωνική αναταραχή θα μπορούσε να οδηγήσει σε εντονότερη συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας, σε αντίθεση με τις προβλέψεις του προγράμματος. Εξέλιξη που θα έχει άμεσες επιπτώσεις στους δημοσιονομικούς λογαριασμούς, μέσω χαμηλότερων εσόδων και ταχύτερης αύξησης του δείκτη χρέους, θέτοντας σε περαιτέρω κίνδυνο τη δημοσιονομική διατηρησιμότητα.
2 Πληθωρισμός: Θεωρείται δυνατή μεγαλύτερη πτώση του πληθωρισμού λόγω περικοπών μισθών Δημοσίου και συντάξεων. Ο χαμηλότερος πληθωρισμός ή αποπληθωρισμός θα είναι θετικό για την ανταγωνιστικότητα, εντούτοις θα μπορούσε να έχει αρνητική συνέπεια στη δυναμική του δημόσιου χρέους.
3 Αγορά: Οι διαφορές επιτοκίων ενδέχεται να παραμείνουν υψηλές και κατά την πλήρη εφαρμογή της πολιτικής. Το δημοσιονομικό πρόγραμμα είναι ανθεκτικό σε μια αργή βελτίωση του κλίματος στην αγορά, αλλά η σταθεροποίηση των διαφορών επιτοκίων σε υψηλό επίπεδο θα έχει αρνητική συνέπεια στον ιδιωτικό τομέα και στην οικονομική ανάπτυξη, με αντίκτυπο στους δημοσιονομικούς λογαριασμούς.
Κίνδυνος αναταραχών
4 Υλοποίηση: Χαρακτηρίζονται «φιλόδοξες» οι πολιτικές της συμφωνίας και «σημαντικό» το συναφές κοινωνικό κόστος. «Η σχετικά αδύναμη διοικητική ικανότητα και οι κίνδυνοι κοινωνικής αναταραχής και οξειών πολιτικών εντάσεων αποτελούν σημαντικές απειλές για το πρόγραμμα». Πάντως, θεωρούνται παράγοντες μετριασμού του κινδύνου τα εμπροσθοβαρή μέτρα και η ταχεία ψήφισή τους από τη Βουλή.

5 Εκπλήξεις: Φοβούνται ότι τυχόν νέες αρνητικές εκπλήξεις ως προς τις δημοσιονομικές εκτιμήσεις θα έχουν αρνητική συνέπεια στο κλίμα των αγορών και τονίζεται πως «αν υπάρξουν οι εκπλήξεις, αυτές θα πρέπει να ανακοινώνονται ανοιχτά και ταυτόχρονα με αξιόπιστα αντισταθμιστικά μέτρα, κατά προτίμηση στη διάρκεια των επανεξετάσεων του προγράμματος».
6 Τράπεζες: Φοβούνται «περαιτέρω διαστήματα κρίσης» στον τραπεζικό κλάδο. Ενδεχόμενο που θα εξασθένιζε την οικονομική και χρηματοδοτική κατάσταση και προβλήματα φερεγγυότητας θα οδηγούσαν σε μεγαλύτερο χρηματοδοτικό έλλειμμα, με συνέπειες στα δημόσια οικονομικά και στην αξιοπιστία του όλου προγράμματος.
7 Εξωτερικό: Στην πορεία ανάκτησης της αξιοπιστίας και χαλάρωσης της πίεσης στην Ελλάδα «δεν μπορούν να αποκλειστούν εντάσεις σε άλλα κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ, οι οποίες πιθανότατα θα επηρεάσουν αρνητικά το κλίμα στις αγορές σε ολόκληρη την ευρωζώνη και την Ελλάδα ειδικότερα». Εντούτοις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν χάνει την αισιοδοξία της, τονίζοντας πως αν δεν υπάρξουν αρνητικές εκπλήξεις ως προς την ανάπτυξη, μπορεί να υπάρξει και καλύτερη επίδοση ως προς τη μείωση του ελλείμματος, ακόμη και βραχυπρόθεσμα.