Τσουνάμι μεταναστών λόγω κλιματικής αλλαγής

Ενα εφιαλτικό σενάριο που ανατρέπει τα μέχρι σήμερα γνωστά μοντέλα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης χτυπά την πόρτα του πλανήτη. Αφορά τους λεγόμενους «περιβαλλοντικούς» μετανάστες, ο αριθμός των οποίων υπολογίζεται ότι θα αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο τα επόμενα χρόνια εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών και της καταστροφής του περιβάλλοντος.
Η Υπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες εκτιμά πως σήμερα 24 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν εγκαταλείψει τις εστίες τους εξαιτίας διαφόρων περιβαλλοντικών καταστροφών, όπως πλημμύρες, πείνα κ.λπ. Ο αριθμός αυτός μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 700 εκατομμύρια μετά το 2050, με αποτέλεσμα ένας μετανάστης να αντιστοιχεί σε δέκα κατοίκους στη Γη!
Γίνονται φανερές οι επιπτώσεις μιας τέτοιας πληθυσμιακής και περιβαλλοντικής αναταραχής στην ανάπτυξη, την οικονομία, την ασφάλεια. Η μετανάστευση, είτε οικονομική είτε περιβαλλοντική, μπορεί να αποτελέσει μελλοντικά τον βασικό παράγοντα διαμόρφωσης των ανθρώπινων κοινωνιών. Σήμερα τα εμβάσματα των μεταναστών πλησιάζουν τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, ξεπερνώντας κατά πολύ τα αναπτυξιακά κονδύλια που διατίθενται σε ορισμένες περιπτώσεις από τα επίσημα κράτη.
Το Ινστιτούτο για το Περιβάλλον και την Ανθρώπινη Ασφάλεια του Πανεπιστημίου του ΟΗΕ, σε μελέτη που έγινε για το Δίκτυο Ανθρώπινης Ασφάλειας, στο οποίο προήδρευσε το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, κατά τη διετία 2007-2008, αναφέρει τέσσερις βασικούς παράγοντες που οδηγούν στην περιβαλλοντική μετανάστευση: Ερημοποίηση εδαφών, αύξηση της στάθμης της θάλασσας, πλημμύρες (εξαιτίας και ανθρώπινων παρεμβάσεων, όπως η κατασκευή μεγάλων φραγμάτων) και έντονη αστικοποίηση. Η μετανάστευση μπορεί να είναι και εσωτερική, ιδιαίτερα επαχθής και αυτή για τους ανθρώπους και τα οικοσυστήματα.
Υποδομές
Στους τόπους υποδοχής συνήθως απουσιάζουν οι απαραίτητες υποδομές, ενώ παρατηρείται και υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, κάτι που οδηγεί στην έλλειψη πόσιμου νερού, στην υποβάθμιση του εδάφους, στην έντονη υλοτόμηση και τελικά στη ρύπανση, στις επιδημίες και περαιτέρω οικολογικές καταστροφές.
Το τσουνάμι στον Ινδικό Ωκεανό στο τέλος του 2004 και η καταστροφή της Νέας Ορλεάνης από τον τυφώνα Κατρίνα το 2005 προσφέρουν δύο τρανταχτά παραδείγματα εσωτερικής μετανάστευσης ως αποτέλεσμα μεγάλων φυσικών καταστροφών.
Στην πρώτη περίπτωση, πάνω από 2 εκατομμύρια άτομα αναγκάστηκαν να μετακινηθούν και σήμερα πολλοί από αυτούς ζουν ακόμα σε καταυλισμούς προσφύγων.
Ο τυφώνας Κατρίνα στον κόλπο του Μεξικού οδήγησε στη μεγαλύτερη μετακίνηση πληθυσμού στην ιστορία των ΗΠΑ. Ενάμισι εκατομμύριο κάτοικοι εγκατέλειψαν τις εστίες τους, 500.000 εξ αυτών μόνιμα.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ινστιτούτου, τα επόμενα 30-50 χρόνια αναμένεται μαζική μετακίνηση πληθυσμών από παραθαλάσσιες περιοχές εξαιτίας της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, της ξηρασίας και των πλημμυρικών φαινομένων.