Πως σχετίζεται το στρες με την εμφάνιση σοβαρών παθήσεων

Από το περιοδικό Holistic Life

Το στρες είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας. Στην πραγματικότητα ήταν και είναι απαραίτητο για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους. Αποτελεί ένα μηχανισμό προσαρμογής και άμυνας του οργανισμού. Μας επιτρέπει να ανταπεξέλθουμε σε καταστάσεις ψηλών απαιτήσεων ή ακόμη όταν υπάρχει μια πραγματική απειλή για τη ζωή μας.

Το στρες από μόνο του, πολύ σπάνια μπορεί να προκαλέσει μια ασθένεια. Όμως στις περιπτώσεις που το στρες γίνεται χρόνιο και έντονο, έχει τη δυνατότητα να συμβάλλει με άλλους παράγοντες που συχνά συνυπάρχουν, να αυξήσει τον κίνδυνο για ορισμένες ασθένειες, να επηρεάσει την εξέλιξή τους ή ακόμη να τις επιδεινώσει.

Το χρόνιο έντονο στρες επηρεάζει αρνητικά πολλά συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού. Η καρδιά και τα αγγεία, το σύστημα άμυνας εναντίον των μολύνσεων και του καρκίνου, το πεπτικό σύστημα, το άσθμα, η ημικρανία και άλλες ασθένειες, επιδεινώνονται από τις συνέπειες που δημιουργούνται από το χρόνιο στρες.Μήπως το στρες παίζει κάποιο ρόλο στη γένεση των καρκίνων;Ξέρουμε ότι το στρες μειώνει το σύστημα άμυνας του οργανισμού. Τοανοσοποιητικό σύστημα, εκτός από την άμυνα εναντίον των μικροβίων που συνεχώς μας επιτίθενται, έχει σημαντικό ρόλο στην καταστολή της ανάπτυξης καρκινικών κυττάρων. Όμως επειδή οι περισσότεροι καρκίνοι δεν ανιχνεύονται στα πρώτα τους στάδια, είναι δύσκολο να αποδειχθεί ότι το στρες από μόνο του, είναι αιτία καρκίνου.Παρά το γεγονός ότι ο ρόλος του στρες στη γένεση του καρκίνου χρειάζεται ακόμη διερεύνηση, στους ασθενείς με καρκίνο η καταπολέμηση του στρες μπορεί να προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες.Ποιος είναι ο ρόλος του στρες στην καρδιά και στα αγγεία; Πολλές έρευνες μέχρι σήμερα έδειξαν ότι ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής μειώνεται σε άτομα που καταφέρνουν να ελέγχουν αποτελεσματικά το στρες τους. Οι κίνδυνοι για την καρδιά λόγω του στρες, έχει αποδειχθεί ότι είναι πολύ μεγαλύτεροι για άτομα με ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας:

• Αρχικά ο θυμός βρέθηκε ότι ευνοεί την απόφραξη των στεφανιαίων αρτηριών, συμβάλλει στην εκδήλωση καρδιακής προσβολής και προ- καλεί ανωμαλίες του ρυθμού της καρδιάς

• Οι ανησυχίες και το πένθος λόγω απώλειας αγαπημένων προσώπων, προκαλούν περισσότερα καρδιακά επεισόδια

• Η επιθετικότητα έχει συσχετισθεί με ψηλή πίεση που δημιουργείται λόγω αυξημένης αντιδραστικότητας του καρδιαγγειακού συστήματοςΗ επιτυχής αντιμετώπιση του στρες βοηθά σημαντικά τους ασθενείς με καρδιακά προβλήματα. Οι έντονες συναισθηματικές καταστάσεις, αυξάνουν το ρυθμό της καρδιάς, δημιουργούν μεγαλύτερες ανάγκες για οξυγόνο και στους ασθενείς με στένωση των στεφανιαίων αρτηριών αυτό προκαλεί επεισόδια στηθάγχης.Πόσο επηρεάζει το στρες το ανοσοποιητικό μας σύστημα;

Το σύστημα άμυνας του οργανισμού δεν λειτουργεί τόσο καλά όσο θα έπρεπε κάτω από συνθήκες χρόνιου και έντονου στρες. Οι ορμόνες που εκκρίνονται από τις καταστάσεις στρες (κορτιζόνη, αδρεναλίνη) επηρεάζουν αρνητικά τις λειτουργίες των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος.Η καταστολή που παρατηρείται κάτω από τέτοιες καταστάσεις του συστήματος άμυνας, ευνοεί την ανάπτυξη λοιμώξεων και μπορεί να συμβάλλει σε συνεργία με άλλους παράγοντες στην εκδήλωση καρκίνων.Ποια είναι η σχέση του στρες με το έλκος στο στομάχι και στο δωδεκαδάκτυλο;

Ιστορικά οι γιατροί ήσαν πεπεισμένοι ότι το έλκος προκαλείται από το στρες. Σταδιακά όμως αποδείχθηκε ότι η αιτία της πολύ συχνής αυτής νόσου οφειλόταν σε ένα βακτηρίδιο, το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού. Το βακτηρίδιο αυτό, έχει την εξαιρετική ιδιότητα να επιβιώνει μέσα στο όξινο περιβάλλον του στομαχιού και να προκαλεί βλάβες στη βλεννογόνο και κατά συνέπεια, έλκος.

Σήμερα το έλκος του πεπτικού συστήματος θεραπεύεται με αντιβιοτικά και φάρμακα που μειώνουν την οξύτητα των γαστρικών υγρών. Παρ’ όλα αυτά όμως, το στρες, τα μη στεροειδή αναλγητικά φάρμακα, το κάπνισμα και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, είναι παράγοντες που ευνοούν την εμφάνιση έλκους, το επιδεινώνουν και δυσκολεύουν την ίασή του. Δυστυχώς υπάρχουν πολλά πράγματα που κάνουμε στην καθημερινή μας ζωή που επιδεινώνουν το στρες που πιθανόν να ήδη υπάρχει. Συχνά, άτομα που υποφέρουν από έντονο και χρόνιο στρες, καπνίζουν ή πίνουν υπερβολικό αλκοόλ. Οι συνήθειες αυτές μπορεί παροδικά να δώσουν ένα καλύτερο γενικό αίσθημα αλλά μακροχρόνια επιδεινώνουν την κατάσταση.Επίσης υπάρχει η τάση όταν είμαστε κάτω από καταστάσεις συνεχούς στρες, να τρώμε υπερβολικά, παρακολουθούμε τηλεόραση για περισσότερο χρόνο και εξασκούμαστε λιγότερο. Παράλληλα πολλά άτομα αποτραβιούνται από τους υπόλοιπους αυξάνοντας έτσι την κοινωνική τους απομόνωση. Όλοι αυτοί οι παράγοντες επιδεινώνουν τελικά το στρες και συμβάλλουν στις αρνητικές συνέπειες που προκύπτουν για τον οργανισμό μας.Βλέπουμε λοιπόν ότι οι επιδράσεις του στρες είναι πολλαπλές και σύνθετες. Πρέπει να μάθουμε να αναγνωρίζουμε πότε είμαστε σε καταστάσεις υπερβολικού χρόνιου και συνεχούς στρες, και να μάθουμε να το χειριζόμαστε αποτελεσματικά. Σε αυτό μπορεί να μας βοηθήσει σημαντικά η τακτική σωματική άσκηση, ο διαλογισμός και η ψυχοθεραπεία.

Όταν συνειδητοποιήσουμε τα παραπάνω, τότε θα πρέπει να λάβουμε μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος, διαφορετικά η μακροχρόνια φθορά που θα υποστούμε μπορεί να έχει ένα ανυπολόγιστο και απρόσμενο για μας και την οικογένειά μας κόστος.

Dr. Γρηγόρης Βασιλειάδης, M.Sc. Ph.D. - Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής