Οι πολίτες υποδεικνύουν τους δήμους για τη αντιμετώπθση με την νεανική παραβατικότητα

 

Στο ετήσιο Τακτικό Συνέδριο της ΚΕΔΕ, που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Αλεξανδρούπολη, το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης παρουσίασε μια εκτενή μελέτη για τη νεανική και εφηβική παραβατικότητα, ένα από τα πιο σοβαρά κοινωνικά ζητήματα της εποχής. Η μελέτη αναδεικνύει, μεταξύ άλλων, τη σαφή επιθυμία των πολιτών να αποκτήσουν οι δήμοι πιο ενεργό και ουσιαστικό ρόλο στην πρόληψη και τη διαχείριση του φαινομένου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, η σύγχρονη παραβατικότητα των νέων εμφανίζει μείωση των ορίων ηλικίας, αυξανόμενη συμμετοχή των κοριτσιών και επαναλαμβανόμενες προβληματικές συμπεριφορές. Οι συχνότερες μορφές είναι η επιθετικότητα και η βία, οι κλοπές, αλλά και η χρήση ναρκωτικών ουσιών και αλκοόλ. Όπως επισημαίνεται, οι αιτίες δεν είναι μονοδιάστατες, αφού πρόκειται για ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο.

Στη μελέτη καταγράφονται τοποθετήσεις εκπαιδευτικών, ειδικών ψυχικής υγείας και κοινωνικών λειτουργών, οι οποίοι μιλούν για ένα καθοριστικό «τρίγωνο» επιρροής: οικογένεια, σχολείο, κοινωνικά δίκτυα. Η οικογένεια και το σχολείο περιγράφονται μέσα από τις δυσλειτουργίες τους, ενώ τα κοινωνικά δίκτυα εμφανίζονται ως παράγοντας που επιδεινώνει τα προβλήματα συμπεριφοράς.

Μέσα από αυτή την αποτύπωση, η Τοπική Αυτοδιοίκηση αναδεικνύεται ως ένας παράγοντας που, στα μάτια των πολιτών, μπορεί να παίξει κρίσιμο ρόλο. Οι ερωτηθέντες μιλούν για γενικευμένη άγνοια σχετικά με το αν λειτουργούν υπηρεσίες στους δήμους που να ασχολούνται ειδικά με τη νεανική παραβατικότητα, κάνουν λόγο για έλλειψη δομών πρόληψης και υποστήριξης και για συνεργασία με τα σχολεία που συχνά μένει τυπική και όχι ουσιαστική. Η εικόνα αυτή περιγράφει μια Τοπική Αυτοδιοίκηση που σε μεγάλο βαθμό απουσιάζει από την καρδιά του προβλήματος.

Σε επίπεδο αριθμών, η έρευνα δείχνει ότι το 78,4% του γενικού πληθυσμού θεωρεί πως οι δήμοι μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στον περιορισμό ή έστω στη διαχείριση της νεανικής παραβατικότητας. Αντίστοιχα, το 77,2% των νέων ηλικίας 16 έως 24 ετών δηλώνει ότι πιστεύει στον σημαντικό ρόλο των δήμων στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση του φαινομένου.

Οι προτάσεις που καταγράφηκαν από τους ερωτηθέντες περιλαμβάνουν τη δημιουργία σχολών γονέων, τη σταθερή παρουσία ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών σε σχολεία και δήμους, τη λειτουργία κοινοτικών χώρων δημιουργικής απασχόλησης για τα παιδιά και τους εφήβους, καθώς και τη στενότερη συνεργασία των δήμων με τις σχολικές μονάδες. Από την άλλη πλευρά, οι άνθρωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης επισημαίνουν τις σοβαρές ελλείψεις σε πόρους, δομές και θεσμικές αρμοδιότητες.

Ο πρόεδρος του ΙΤΑ και δήμαρχος Παπάγου Χολαργού Ηλίας Αποστολόπουλος, μιλώντας στο ΑΠΕ ΜΠΕ, τονίζει ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να αναλάβει κεντρικό ρόλο μέσα από ολοκληρωμένες πολιτικές πρόληψης. Όπως επισημαίνει, το πρώτο στοιχείο που έρχεται στο μυαλό όταν μιλάμε για παραβατικότητα στις εφηβικές ηλικίες είναι το σχολείο, όπου συχνά ξεκινά η μικροπαραβατικότητα. Για τον λόγο αυτό, κρίνεται απαραίτητη μια πολύ πιο στενή και ουσιαστική συνεργασία των δήμων με τα Λύκεια και τα Γυμνάσια, καθώς η εφηβική περίοδος ξεκινά πλέον σε μικρότερες ηλικίες.

Ο κ. Αποστολόπουλος υπογραμμίζει την ανάγκη ο δήμος να «μπει» στα σχολεία και στις μικρότερες τάξεις, να μιλήσει με τα παιδιά, να οργανώσει δράσεις ενημέρωσης και να επενδύσει στην πρόληψη. Παράλληλα, σημειώνει ότι χρειάζεται ενίσχυση των κοινωνικών δομών και στελέχωσή τους με κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς, τους οποίους οι περισσότεροι δήμοι ήδη διαθέτουν. Στο πλαίσιο αυτό, βλέπει ως αναγκαίες τις εκστρατείες ενημέρωσης της τοπικής κοινωνίας και των ίδιων των παιδιών για τη νεανική παραβατικότητα, τις συνέπειές της και το φαινόμενο του μπούλινγκ.

Αναφερόμενος στις υπηρεσίες, ο δήμαρχος Παπάγου Χολαργού εξηγεί ότι οι δήμοι, όπως και ο δικός του, διαθέτουν Κέντρο Κοινότητας για την υποδοχή κοινωνικών ζητημάτων, καθώς και Τοπικό Συμβούλιο Παραβατικότητας που επικεντρώνεται στην πρόληψη. Τονίζει όμως ότι η συμβολή των δήμων δεν περιορίζεται σε αυτές τις δομές. Μπορεί να φανεί στην πράξη και από παρεμβάσεις στον δημόσιο χώρο, όπως η επαρκής φωταγώγηση δρόμων και γωνιών της πόλης, αλλά και η εξάλειψη εγκαταλελειμμένων χώρων όπου μπορεί να συγκεντρωθούν παραβατικές συμπεριφορές.

Ο κ. Αποστολόπουλος αναφέρει ως παράδειγμα τον δήμο Πειραιά, ο οποίος, μέσα από εκτεταμένη μελέτη, δημιούργησε έναν χάρτη που αποτυπώνει τα σημεία της πόλης όπου παρατηρούνται περισσότερα περιστατικά παραβατικότητας. Στον δήμο Παπάγου Χολαργού, το Τοπικό Συμβούλιο Παραβατικότητας συνεργάζεται με το Πάντειο Πανεπιστήμιο, διαμορφώνοντας ένα πεδίο έρευνας με ερωτηματολόγια που αποστέλλονται στα σχολεία. Οι μαθητές απαντούν για τα προβλήματά τους, όσα τους απασχολούν και όσα ζητούν από τις δημοτικές υπηρεσίες.

Τα τελευταία χρόνια, οι δήμοι βρίσκονται αντιμέτωποι και με την έξαρση των βανδαλισμών σε σχολεία και παιδικές χαρές. Ο δήμαρχος Παπάγου Χολαργού σημειώνει ότι στον δήμο του καταγράφηκαν βανδαλισμοί σε δύο παιδικές χαρές και έτσι κρίθηκε απαραίτητη η τοποθέτηση καμερών για την προστασία των χώρων, με την άδεια της Πολιτείας και με πλήρη τήρηση της νομοθεσίας. Όπως αναφέρει, όπου εγκαταστάθηκαν κάμερες, οι φθορές και τα περιστατικά βανδαλισμών περιορίστηκαν σημαντικά.

Όσο για τις βαθύτερες αιτίες της αύξησης της νεανικής παραβατικότητας, ο πρόεδρος του ΙΤΑ εξηγεί ότι έχει ξεπεραστεί η παλιά αντίληψη που απέδιδε το πρόβλημα στις «κακές παρέες». Οι σύγχρονες μελέτες δείχνουν ότι η παραβατική συμπεριφορά εφήβων και προεφήβων συνδέεται κυρίως με τη γονεϊκή απουσία, τη συναισθηματική αδιαφορία και την έλλειψη καθοδήγησης, τρεις παράγοντες που έχουν αφετηρία την οικογένεια και το σπίτι. Από εκεί και πέρα, σημαντικό ρόλο παίζει και το σχολικό περιβάλλον.

Ο κ. Αποστολόπουλος υπενθυμίζει ότι η Ελλάδα πέρασε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο, με όχι μόνο οικονομικό αλλά και βαθύ κοινωνικό αντίκτυπο. Παιδιά που τότε ήταν 5, 6 ή 8 ετών μπορεί να είδαν τον πατέρα τους να μένει άνεργος, τη μητέρα τους να κλαίει επειδή δεν μπορούσε να αντεπεξέλθει οικονομικά και την οικογένειά τους να δοκιμάζεται. Αυτά τα παιδιά είναι σήμερα 15, 16 και 18 ετών και κουβαλούν τις εμπειρίες εκείνης της περιόδου.

πηγή: protothema.gr