Το τέλος του ελληνικού παιχνιδιού

Να ξεκινήσουμε με έναν μπακαλίστικο υπολογισμό? Το ελληνικό κράτος μέσα σε λίγο λιγότερο από δύο χρόνια, έχει προσφέρει στις ελληνικές τράπεζες τα εξής χρήματα (σε ρευστό και εγγυήσεις).
28δις Πακέτο αλογοσκούφη, εκ των οποίων τα 17,5 εκταμιεύθηκαν μετά τη δευτέρα του πάσχα 2010
+
15δις Που αναφέρονται στο νόμο του μνημονίου ως διπλασιασμός του πακέτου αλογοσκούφη -άρθρο 4 παράγραφος 8- και κρύφτηκαν τόσο επιμελώς πίσω από το πρώτο πακέτο (οι εφημερίδες ανέφεραν και τα δύο ως πρώτο πυλώνα), που αρκετοί τραπεζικοί δεν το γνώριζαν, κι εάν δεν υπήρχε ένα άρθρο στην κόντρα με όλα τα ΦΕΚ, ακόμα θα τα ψάχναμε.
+
10δις από τα δανεικά ΔΝΤ-ΕΕ που θα πάνε υπέρ του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας
+
25δις που ανακοίνωσε ο πολυχρονεμένος ΥΠΟΙΚ στα μέσα Αυγούστου. Μάλιστα τόλμησε να ξεστομίσει πως αυτά τα 25δις θα δοθούν μόνο εάν οι τράπεζες αρχίσουν να δίνουν δάνεια. (το γιατί δεν πρόκειται να συμβεί θα το εξηγήσουμε παρακάτω).
=
σύνολο 78 δις ευρώ υπέρ του Τραπεζικού τομέα μέχρι στιγμής (διότι προφανώς θα υπάρξει και συνέχεια). Ποιος άλλος τομέας της ελληνικής οικονομίας έχει τέτοια προνομιακή πρόσβαση σε τόσο κρατικό χρήμα και εγγυήσεις? Και τι ακριβώς έχουν προσφέρει οι τράπεζες αυτά τα 2 χρόνια με τα 78 δις που έχουν πάρει?
78δις στη ΔΕΗ.
Επειδή όλοι μας έχουμε την τάση να μπλεκόμαστε με τέτοια μεγάλα νούμερα, ας σκεφτούμε ότι εάν δίναμε 78 δις (σε ρευστό και εγγυήσεις) στη ΔΕΗ με στόχο να βάλει παντού φωτοβολταϊκά, αυτή τη στιγμή θα είχαμε εγκατεστημένη ισχύ ίση με 30.000 MW. Η υψηλότερη ζήτηση που καταγράφει η ΔΕΗ τις ημέρες του καύσωνα δεν ξεπερνά τις 11.000 MW. Με λίγα λόγια η χώρα με τα ίδια χρήματα θα είχε αποκτήσει πλήρη ενεργειακή αυτάρκεια, η χρήση των λιγνιτικών μονάδων θα μειωνόταν και θα ήμασταν οι πρώτοι στον κόσμο σε παραγωγή εναλλακτικών μορφών ενέργειας. Ταυτόχρονα, η εξάρτησή μας από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρισμού θα εκμηδενιζόταν, και το εμπορικό ισοζύγιο θα βελτιώνονταν σε δραματικό βαθμό (καθώς είμαστε από τις πρώτες χώρες στην ΕΕ σε κατα κεφαλήν εισαγωγές πετρελαίου). Πιθανότατα βέβαια η ΔΕΗ να μοίραζε τα χρήματα και σε ανεμογεννήτριες, αλλά νομίζω ότι καταλαβαίνουμε όλοι τι σημαίνουν για την ανάπτυξη της χώρας 78δις.
Αντ’ αυτού τι έχει να μας δείξει ο χρηματοπιστωτικός τομέας τα δύο χρόνια που πέρασαν? Κανένα παραγωγικό αποτέλεσμα και ταυτόχρονα την υπερχρέωση του ελληνικού κράτους σε βαθμό χρεοκοπίας. Είναι τυχαίο που τα ελληνικά ομόλογα κατέρρευσαν 2 μέρες αφότου ανακοινώθηκε από τους κ.Παπακωσταντίνου και Προβόπουλο τη δευτέρα του Πάσχα η επανενεργοποίηση των 17,5δις του πακέτου αλογοσκούφη?
Οι φτωχοί και μόνοι τραπεζίτες.
Βασική υπερασπιστική γραμμή των τραπεζιτών, των οικονομικών φύλλων και των ακαδημαϊκών που λειτουργούν ως φερέφωνα των τραπεζών, είναι πως τα 55 από τα 78 δις δεν αφορούν ρευστό αλλά εγγυήσεις που δεν επηρεάζουν το ελληνικό χρέος. Σχεδόν μάλιστα τα φτύνουν, λέγοντας για το πόσο μεγάλο haircut τους χρεώνει η EKT.
Ξεχνάνε φυσικά να αναφέρουν πως αυτές οι εγγυήσεις μεταφράζονται σε ζεστό χαμηλότοκο ρευστό από την ΕΚΤ, όπως επίσης ξεχνάνε πως χωρίς αυτές τις εγγυήσεις, τα ιδρύματά τους είναι πλήρως και χωρίς καμία αμφιβολία χρεοκοπημένα από τον Δεκέμβρη του 2008. Κι αυτό μπορεί να σας το επιβεβαιώσει ακόμα και πρωτοετής σπουδαστής της λογιστικής.
Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έχει εισπράξει από την ΕΚΤ 96,2 δις ευρώ, έχοντας καταθέσει ως ενέχυρο τίτλους αξίας 135,8δις ευρώ. Αυτά τα ενέχυρα είναι τόσο ομόλογα του ελληνικού δημοσίου (45δις), όσο και τιτλοποιημένα (πακεταρισμένα) δάνεια που έχουν προσφέρει οι τράπεζες σε πολίτες και επιχειρήσεις. Αυτά τα τελευταία θεωρούνται λίγο πολύ τοξικά και η ΕΚΤ δεν τα δέχεται χωρίς την εγγύηση πως εάν σκάσουν (στην ουσία όταν σκάσουν), το κράτος θα πληρώσει από την τσέπη του.
Κι αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ εμείς οι πολίτες. Το ελληνικό κράτος έχει εγγυηθεί τα θαλασσοδάνεια που έχουν δώσει οι ελληνικές τράπεζες ως ενέχυρο στην ΕΚΤ για δανεικά σε ύψος τουλάχιστον 55δις και κάποια στιγμή θα κληθεί να τα πληρώσει ως δικό του χρέος.
Η απλή τέχνη της τραπεζικής.
Αναρωτιούνται πολλοί άνθρωποι με γνώσεις οικονομικών: Πώς είναι δυνατόν να τα σκατώσει τόσο άσχημα μια τράπεζα? Και έχουν δίκιο, διότι στο πανεπιστήμιο έμαθαν πως η τραπεζική είναι μια εύκολη και προβλέψιμη ενασχόληση, με τέτοιους κανόνες, που είναι σχεδόν αδύνατο να χάσεις χρήματα. Η εξέλιξη που έχουν χάσει, είναι η κατάληψη των οικονομικών σχολών και των σημαντικότερων θέσεων της διοίκησης από ένα άπληστο ιερατείο. Το οποίο ήθελε για πάρτη του, όλο και μεγαλύτερο μέρος του πλούτου μιας οικονομίας. Κι έτσι έθεσε εκείνους τους κανόνες που του επέτρεπαν με λογιστικά τερτίπια να φουσκώσει. Όλα τα περίεργα χρηματο-οικονομικά παράγωγα που ακούτε και διαβάζετε, όλη η ακατανόητη αργκό που έχει κατακλύσει τις ειδήσεις με τα ακρωνύμια (CDS, SPV, HFT, CDO κλπ), δεν είναι παρά ελαφρά συγκαλυμμένοι νόμιμοι τρόποι εξαπάτησης λιγότερο ή περισσότερο αδαών (και πλουτισμού της χρηματο-οικονομικής ελίτ).
Δεν είναι τυχαία, ούτε άδικη η βαριά κατηγορία που εξαπέλυσε ο πρώην πρόεδρος της FED, Paul Volker πως “η μοναδική χρήσιμη εφεύρεση του τραπεζικού συστήματος τα τελευταία 30 χρόνια ήταν το ATM”. Για να είμαστε δίκαιοι με τους τραπεζικούς, η ευκολία με την οποία το κράτος παρέδωσε όλες τις θέσεις κλειδιά, δεν ήταν τυχαία. Η πραγματική ανάπτυξη στις χώρες της καπιταλιστικής δύσης έχει χτυπήσει σ’έναν τεράστιο τοίχο από τη δεκαετία του 70. Καθώς ο καπιταλισμός δεν μπορεί να επιβιώσει σε στασιμότητα, έπρεπε να βρεθεί μια λύση. Λύση που οι κεϋνσιανοί οικονομολόγοι δεν μπορούσαν να προσφέρουν.
Έτσι ήρθε η παλιά ορθοδοξία των νεο-κλασικών να προτείνει αυτό που ζούμε όλοι σήμερα. Μια συνεχή αποβιομηχάνιση της δύσης και μεταφορά της παραγωγής στην αναπτυσσόμενη ανατολή και μια στήριξη της κατανάλωσης στη δύση από δανεισμό. Πρόκειται στην ουσία για μια τεράστια νόμιμη πυραμίδα που φουσκώνει και ξεφουσκώνει διάφορα αγαθά προκειμένου να δημιουργεί τη φαντασίωση της “ανάπτυξης”. Και μέσα σε όλο αυτό το σχηματισμό, όπως φαντάζεστε, οι τραπεζικοί κράτησαν τις καλύτερες θέσεις. Αυτό συνοπτικά το ονόμασαν supply-side economics, διότι η λέξη πυραμίδα δεν ήταν πολύ σέξυ και θύμιζε στον κόσμο εκείνο το ατυχές περιστατικό με τις τουλίπες και το άλλο με τα ομόλογα των Νοτίων θαλλασσών.
Και τα ελληνικά ζόμπι.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η Ελλάδα δεν μπορούσε να λείπει από το χορό, ειδικά αφού το αεριτζίδικο εμπόριο ήταν πάντα πιο κοντά στα γούστα μας από την παρακμάζουσα βιομηχανία.
Οι ελληνικές τράπεζες λοιπόν, όταν έφταναν στο όριο των δανείων που μπορούσαν να δώσουν, έπαιρναν αυτά τα δάνεια, τα πακέταραν και τα πουλούσαν σε λιγότερο ή περισσότερο υποψιασμένους επενδυτές ως δομημένα ομόλογα για 3 ή 5 έτη. Αυτή η διαδικασία τους επέτρεπε πρακτικά να σβήνουν από τα βιβλία τους τα παλιά δάνεια και να μπορούν να δώσουν ακόμα περισσότερα, που ξαναπακέταραν και προωθούσαν ως ομόλογα. Γι’ αυτό άλλωστε δεν ενδιαφέρονταν για την ποιότητα των δανειζομένων. Από τη στιγμή που ο πονοκέφαλος του κακού δανείου θα αφορούσε έναν άλλο (τον επενδυτή του δομημένου) γιατί να ασχοληθείς? Όλα κυλούσαν όμορφα με κέρδη ρεκόρ, μπόνους και κότερα και χαμόγελα από τις κυβερνήσεις που έβλεπαν το δανεικό χρήμα να φουσκώνει τις αξίες και να δημιουργεί έναν πληθωρισμό που όμως ονομάζαμε ανάπτυξη. Μέχρι τη στιγμή φυσικά που αυτή η αυτονόητη πυραμίδα έσκασε. Τότε όλοι έμειναν αποσβολωμένοι που δεν μπόρεσαν να προβλέψουν μια τέτοια καταστροφή.
Βλέπετε οι τράπεζες είχαν δανείσει και πακετάρει πολλές φορές την αξία τους και τώρα που όλοι κατάλαβαν το κόλπο, κανείς δεν ήθελε να αγοράσει άλλα δομημένα τραπεζικά ομόλογα. Όχι μόνο τα καινούργια, αλλά και τα παλιά που έληγαν. Κι έτσι οι τράπεζες βρέθηκαν χρεοκοπημένες, με την υποχρέωση να επιστρέψουν χρήματα που δεν διέθεταν, σε ομολογιούχους που δεν ήθελαν να ξανακούσουν για τιτλοποιήσεις δανείων. Τον Σεπτέμβρη του 2008, με την κατάρρευση της Lehman ακόμα και ο πιο ηλίθιος ομολογιούχος, ακόμα και ο πιο ξεπουλημένος διοικητής ασφαλιστικού ταμείου, κατάλαβαν πως το πάρτι είχε τελειώσει. Και τότε εμφανίστηκε το πακέτο αλογοσκούφη.