Από τον επιτηδευματία στα καρτέλ των υπηρεσιών

Του ΘΑΝΟΥ ΤΣΙΡΟΥ
ΘΕΣΕΙΣ ΜΑΧΗΣ καταλαμβάνουν εν μέσω θέρους ολόκληροι επιχειρηματικοί κλάδοι, ενόψει της κατάθεσης του νομοσχεδίου για την απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων. Η απελευθέρωση ανοίγει την όρεξη σε μεγάλες επιχειρήσεις που θα διεκδικήσουν κομμάτια μιας πίτας που μέχρι σήμερα είναι υπό προστασία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι τράπεζες, που, σύμφωνα με πληροφορίες, σκοπεύουν να προσφέρουν υπηρεσίες συμβολαιογράφου στους πελάτες τους, αλλά και μεγάλες μεταφορικές, δικηγορικές εταιρείες, επιχειρήσεις ορκωτών λογιστών κ.ά. που ετοιμάζονται για νέες δουλειές.
Στην τελευταία συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ο πρωθυπουργός έδωσε το πράσινο φως, προκειμένου να παρουσιαστεί το νέο θεσμικό πλαίσιο μέσα στον Σεπτέμβριο. Στόχος είναι να τηρηθεί χωρίς παρέκκλιση το χρονοδιάγραμμα, καθώς -βάσει του μνημονίου- η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους και ενόψει του τρίτου ελέγχου για την πορεία της ελληνικής οικονομίας από την τρόικα. Πλαίσιο αρχών
Το νομοσχέδιο, κατόπιν και των οδηγιών που έδωσε ο Γιώργος Παπανδρέου στο υπουργικό συμβούλιο, αναμένεται να περιλαμβάνει ένα γενικό πλαίσιο αρχών για όλα τα εμπλεκόμενα επαγγέλματα (μηχανικούς, αρχιτέκτονες, δικηγόρους, συμβολαιογράφους, ορκωτούς λογιστές, φαρμακοποιούς κ.ά.). Αυτό θα αφορά κυρίως τα επίπεδα των αμοιβών και την άρση του «πλαφόν» που προβλέπει η υφιστάμενη νομοθεσία για τα κλειστά επαγγέλματα (π.χ. συμβολαιογράφοι, δικηγόροι κ.λπ.). Επίσης, θα θεσπίζει γενικούς κανόνες για τις προϋποθέσεις άσκησης των επαγγελμάτων, όπως για παράδειγμα την επιμόρφωση, τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν οι ενδιαφερόμενοι κ.λπ. Από εκεί και πέρα, το νομοσχέδιο θα περιλαμβάνει επιμέρους κανόνες ανά κλειστό επάγγελμα.
Η σύγκρουση με τους ιδιοκτήτες φορτηγών και βυτιοφόρων αποτέλεσε και για την κυβέρνηση σαφή ένδειξη για το τι πρόκειται να ακολουθήσει και με τους υπόλοιπους υπό απελευθέρωση επαγγελματικούς κλάδους. Σε αυτούς ανήκουν οι δικηγόροι, οι συμβολαιογράφοι, οι ορκωτοί λογιστές, οι μηχανικοί, οι αρχιτέκτονες, οι φαρμακοποιοί και άλλοι.
Στο «οπλοστάσιό» της η κυβέρνηση, εκτός από το βασικό επιχείρημα ότι η απελευθέρωση αποτελεί απαίτηση της τρόικας, διαθέτει και τις πρόσφατες έρευνες του ΙΟΒΕ. Η πρώτη αφορά τον κλάδο των μεταφορών, ενώ η δεύτερη εξετάζει συνολικά τις επιπτώσεις της απελευθέρωσης. Για τον κλάδο των οδικών μεταφορών προβλέπεται ότι η απελευθέρωση θα οδηγήσει σε μείωση των κομίστρων με ετήσιο ρυθμό 1,5%-2,5%, ενίσχυση της απασχόλησης κατά 2%-4% ετησίως, αλλά και θετική επίδραση στον πληθωρισμό κατά 0,2%-0,3% το χρόνο.
Οι προβλέψεις από την απελευθέρωση όλων των επαγγελμάτων είναι πιο αισιόδοξες. Αναφέρεται ότι η μακροχρόνια επίδραση από το σταδιακό άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων θα είναι η αύξηση του ΑΕΠ κατά 13,2% σε σχέση με την προ μεταρρυθμίσεων κατάσταση. Επίσης, θα οδηγήσει σε αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 15,5% και των επενδύσεων κατά 11,3%. Ακόμη, εκτιμάται ότι μπορεί να προκαλέσει άνοδο του πραγματικού μισθού κατά 10,8%, εξέλιξη η οποία αποδίδεται στην πτώση των τιμών και στην άνοδο της παραγωγικότητας.
Βέβαια, η απελευθέρωση θα σημάνει και μεγάλη οικονομική ζημία για πολλούς επαγγελματίες που σήμερα εντάσσονται στο καθεστώς ρύθμισης και προστασίας. Γι' αυτό και προμηνύονται αντιδράσεις από δεκάδες χιλιάδες επαγγελματίες, οι οποίοι θα διεκδικήσουν διατήρηση των κεκτημένων ή αποζημίωση για την απώλειά τους. Γύρω από αυτούς τους επαγγελματικούς κλάδους περιστρέφονται οικονομικά συμφέροντα δισ. ευρώ. Ενδεικτικές είναι οι πληροφορίες που ήδη κυκλοφορούν στην αγορά:
*Ο ετήσιος τζίρος του συμβολαιογραφικού επαγγέλματος εκτιμάται στα 350 εκατ. ευρώ. Για το συμβολαιογραφικό επάγγελμα, επίκεινται αλλαγές που αφορούν τις ελάχιστες αμοιβές, τον αριθμό των επαγγελματιών του κλάδου, αλλά και τους γεωγραφικούς περιορισμούς. Ηδη, σύμφωνα με πληροφορίες, ενδιαφέρον για την απελευθέρωση στον συγκεκριμένο τομέα έχει εκδηλώσει ο τραπεζικός κλάδος.
Επιθυμία είναι οι τράπεζες κατά την αγορά των ακινήτων να μπορούν να παρέχουν ολοκληρωμένες υπηρεσίες στους πελάτες τους (τόσο για την εγγραφή υποθήκης στο ακίνητο όσο και για τη μεταβίβασή του) και να καρπωθούν έτσι ένα μεγάλο κομμάτι από τον τζίρο των 350 εκατ. ευρώ που σήμερα μοιράζεται στους συμβολαιογράφους (στην μεταβίβαση ακινήτων, ισχύει συγκεκριμένη αμοιβή 1%, η οποία μειώθηκε σε αυτά τα επίπεδα από 1,2% που ήταν πριν από δύο χρόνια). Οσον αφορά τις τιμές, εκπρόσωποι συμβολαιογραφικού κόσμου εκτιμούν ότι πτώση των τιμών μπορεί να υπάρξει μόνο στις «μεγάλες δουλειές». Στις απλές συναλλαγές που αφορούν τον μέσο πολίτη (αγοραπωλησίες ακινήτων κ.λπ.) προβλέπουν ανατιμήσεις.
*Για τους δικηγόρους, προωθείται επίσης άρση των γεωγραφικών περιορισμών, αλλά και των περιορισμών στις αμοιβές. Διατυπώνονται προβλέψεις ότι οι νομοθετικές αλλαγές θα οδηγήσουν σε περιορισμό του αριθμού των ελεύθερων επαγγελματιών-δικηγόρων μέσα από την ένταξή τους σε ευρύτερα επιχειρηματικά σχήματα, τα οποία θα θελήσουν να δραστηριοποιηθούν στην ελληνική αγορά.
*Αντίστοιχες προβλέψεις γίνονται και για τους ορκωτούς ελεγκτές.
*Ισχυρό μέτωπο απέναντι στο νομοσχέδιο προετοιμάζονται να συγκροτήσουν οι ιδιοκτήτες των περίπου 12.000 φαρμακείων. Γι' αυτούς, το μνημόνιο κάνει λόγο για «περιορισμό του αριθμού των φαρμακείων αλλά και του ελάχιστου περιθωρίου κέρδους». Συζητήσεις με τους εκπροσώπους των φαρμακοποιών δεν έχουν ξεκινήσει, αλλά τα μέλη του κλάδου δηλώνουν απρόθυμα να δεχθούν μείωση στο περιθώριο κέρδους που επιβάλλεται στις τιμές των φαρμάκων.