Σόκ και δέος απο την ΕΚΤ για τα ομόλογα...

Μια «ανάσα» από τις 1.000 μονάδες βάσης (10%) βρέθηκε τις τελευταίες ώρες συναλλαγών για το 2010 το spread του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου από το αντίστοιχο γερμανικό, εν μέσω έντονων φημών στα dealing room των τραπεζών του Λονδίνου, ότι η ΕΚΤ «παγώνει» τις αγορές ελληνικών ομολόγων, που άρχισε από τον περασμένο Μάιο, αφήνοντας τους κρατικούς τίτλους της χώρας χωρίς υποστήριξη από το «αόρατο χέρι» της Φραγκφούρτης.
Σήμερα, πρώτη ημέρα συναλλαγών του 2011, η διαπραγμάτευση των ελληνικών ομολόγων αρχίζει από τις 971,8 μονάδες βάσης, καθώς οι τελευταίες ώρες συναλλαγών του «μαύρου έτους» 2010 συνοδεύθηκαν από έντονες φήμες για τερματισμό της στήριξης των ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ, που ήλθαν να προστεθούν στη διάχυτη σεναριολογία για επιτάχυνση των εξελίξεων σχετικά με την ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, που αρκετοί πλέον δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να λάβει χώρα μέσα στο 2011.
Όπως ανέφεραν αξιόπιστες τραπεζικές πηγές από το Λονδίνο, η ΕΚΤ προχώρησε σε εκτεταμένες αγορές ομολόγων περιφερειακών χωρών της ευρωζώνης τις τελευταίες εβδομάδες του Δεκεμβρίου και, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, είχε συγκεντρώσει ομόλογα αξίας άνω των 73 δις. ευρώ. Όμως, η κεντρική τράπεζα δεν έκανε αισθητή την παρουσία της στη διαπραγμάτευση των ελληνικών ομολόγων, σε αντίθεση με τα ιρλανδικά και τα πορτογαλικά, που είχαν εμφανώς την προτίμησή της.
Η τακτική αυτή της ΕΚΤ, που είναι άγνωστο αν θα συνεχισθεί και το επόμενο διάστημα, ερμηνεύεται από τραπεζικά στελέχη ως άμεσα συνδεόμενη με τις επικείμενες ανακοινώσεις των μεγάλων οίκων αξιολόγησης για την Ελλάδα. Σύμφωνα με τις προειδοποιητικές τους ανακοινώσεις, επίκεινται υποβαθμίσεις κάτω και από την κατηγορία “junk” από την S&P και την Moody’s (η τελευταία έκανε λόγο ακόμη και για ενδεχόμενη υποβάθμιση πολλαπλών βαθμίδων), ενώ και η Fitch, ο τελευταίος οίκος που διατηρούσε τα ελληνικά ομόλογα πάνω από τη διαβάθμιση “junk” έχει προαναγγείλει ότι θα τα υποβιβάσει στην κατηγορία των «σκουπιδιών».
Μια ερμηνεία της τακτικής της ΕΚΤ θέλει την κεντρική τράπεζα να περιμένει μέχρι την οριστικοποίηση των βαθμολογιών από τους οίκους αξιολόγησης, για να αποφασίσει αν θα συνεχίσει να αγοράζει ελληνικά ομόλογα, στο πλαίσιο του προγράμματος στήριξης των περιφερειακών αγορών ομολόγων της ευρωζώνης, που άρχισε τον περασμένο Μάιο, παρά την έντονη αντίδραση της ηγεσίας τηςBundesbank. Το ερώτημα που απασχολεί όλο και περισσότερο τις αγορές είναι σε ποιο βαθμό η ΕΚΤ θα συνεχίσει να εκθέτει τον ισολογισμό της στα ελληνικά ομόλογα, που πολύ σύντομα μπορεί να έχουν βαθμολογία “junk” και από τους τρεις οίκους αξιολόγησης.
Ήδη το πρόγραμμα στήριξης των περιφερειακών οικονομιών από την ΕΚΤ έχει εκθέσει την τράπεζα σε σχόλια διεθνών αναλυτών, σύμφωνα με τα οποία η κεντρική τράπεζα που οικοδομήθηκε στα θεμέλια της πανίσχυρης Bundesbankμετατρέπεται ταχέως σε… “bad bank”, συγκεντρώνοντας στον ισολογισμό της πληθώρα «τοξικών» τίτλων.
Ήδη ο Ζαν Κλωντ Τρισέ έχει προαναγγείλει διπλασιασμό των κεφαλαίων της ΕΚΤ, για να ενισχυθεί η αξιοπιστία της, ενόψει πιθανών ζημιών από την έκθεση σε ομόλογα της περιφέρειας. Εσχάτως εμφανίσθηκαν ενδείξεις «κόπωσης» στην πολιτική της ΕΚΤ να αντισταθμίζει τις αγορές ομολόγων περιφερειακών οικονομιών με ισόποση μείωση της ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος, ώστε να μην επικρίνεται η τράπεζα ότι ακολουθεί πολιτική νομισματικής χαλάρωσης, τυπώνοντας χρήμα στα βήματα της Fed. Στην τελευταία δημοπρασία αποδοχής καταθέσεων, η ΕΚΤ δεν κατάφερε να συγκεντρώσει ρευστότητα από τις τράπεζες ίση με τα ανοίγματά της σε περιφερειακά ομόλογα και, αν αυτό δεν αποτελεί συγκυριακό φαινόμενο, δημιουργείται σοβαρό θέμα για τη συνέχεια της πολιτικής στήριξης των περιφερειακών αγορών ομολόγων.
Στηρίζει τις τράπεζες
Προς το παρόν, τραπεζικά στελέχη στην Αθήνα τονίζουν, ότι παραμένει ισχυρή η δέσμευση της ΕΚΤ να συνεχίσει να αποδέχεται ως κάλυμμα δανεισμού των τραπεζών τα ελληνικά κρατικά ομόλογα, ανεξάρτητα από τη διαβάθμισή τους. Έτσι, ακόμη και αν η ΕΚΤ σταματήσει να αγοράζει ελληνικά ομόλογα, δεν πρόκειται να αφήσει τις ελληνικές τράπεζες «στο κρύο», θέτοντας εκτός μηχανισμών παροχής ρευστότητας τους ελληνικούς τίτλους.
Όμως, υπάρχει ένα σοβαρό θέμα που ενδεχομένως να συνδέει τις επόμενες κινήσεις της ΕΚΤ στα δύο «μέτωπα» στήριξης της ελληνικής οικονομίας: όπως λένε τραπεζικά στελέχη, η ΕΚΤ θα υποχρεωθεί πιθανότατα τους επόμενους μήνες να ανεβάσει ακόμη περισσότερο την έκθεσή της σε ελληνικό κίνδυνο, καθώς θα χρειασθεί να προσφέρει ακόμη περισσότερη ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες, με εγγυήσεις από το Ελληνικό Δημόσιο, που ήδη φθάνουν τα 55 δις. ευρώ και δεν αποκλείεται να αυξηθούν κατά 15-20 δις. ευρώ μέσα στο α’ τρίμηνο του 2010.
Λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη στήριξης των τραπεζών, πιθανόν η ΕΚΤ να επιδιώξει να κρατήσει αμετάβλητο τον κίνδυνο του ισολογισμού της από τις απευθείας τοποθετήσεις σε ελληνικά ομόλογα. Αυτή η πολιτική περιορισμού των κινδύνων είναι ίσως επιβεβλημένη για την ΕΚΤ αυτή την περίοδο, καθώς η κρίση χρέους και τα σοβαρά προβλήματα ρευστότητας στα περιφερειακά τραπεζικά συστήματα της ευρωζώνης έχουν υποχρεώσει την κεντρική τράπεζα να ακολουθεί μια εξαιρετικά «γενναιόδωρη» πολιτική στήριξης κυβερνήσεων και τραπεζών, που ήδη προκαλεί έντονες τριβές στο εσωτερικό του συμβουλίου της.
Από τον Μάιο, άλλωστε, οι Γερμανοί τραπεζίτες αποτελούν μειοψηφία στο συμβούλιο, υποστηρίζοντας ότι η μεν στήριξη των αγορών ομολόγων δεν έπρεπε να αρχίσει καν, ενώ η εξάρτηση των ασθενέστερων τραπεζών από τις χρηματοδοτήσεις της ΕΚΤ θα έπρεπε να σταματήσει το συντομότερο δυνατό. Το περιοδικό “Spiegel” είχε δημοσιεύσει άρθρο που στηριζόταν σε «διαρροές» από κύκλους της Bundesbank, όπου εκφραζόταν έντονη δυσφορία για το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων. Στο ίδιο άρθρο αφήνονταν αιχμές για «γαλλική συνωμοσία», δεδομένου ότι ο κ. Τρισέ είχε προχωρήσει από την έναρξη του προγράμματος σε αγορές ελληνικών ομολόγων αξίας 25 δις. ευρώ από γαλλικές τράπεζες, ενώ ήταν γνωστό ότι οι γερμανικές δεν προχώρησαν σε αντίστοιχες πωλήσεις προς την ΕΚΤ, επειδή είχαν δεσμευθεί νωρίτερα προς το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών, ότι θα κρατήσουν ως το 2013 τα ελληνικά ομόλογα στα χαρτοφυλάκιά τους.