Μπαλάκι του πιγκ-πογκ οι μαθητές!

Του Δημήτρη Τσιμούρα,
φυσικού
Θεμελιώδες είναι το ερώτημα, που περιμένει απάντηση. Γιατί αυτή η υπερβολική δυσκολία στα θέματα, δυσκολία χωρίς καμία λογική, τη στιγμή που απευθύνονται σε παιδιά τέτοιας ηλικίας; Και μάλιστα τη στιγμή, που οι συνθήκες μάθησης στο σχολείο χειροτερεύουν με γοργούς ρυθμούς; Γιατί αυτό συμβαίνει αποκλειστικά τα δύο τελευταία χρόνια; Οφείλεται σε άγνοια των μελών της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων (Κ.Ε.Ε.) –η οποία προφανώς είναι διορισμένη από την προηγούμενη κυβέρνηση- ή υπάρχει σχετική πολιτική οδηγία για το....
βαθμό δυσκολίας των θεμάτων; Και αν ναι, ποιος είναι ο τελικός στόχος;
Τα ερωτήματα πολλαπλασιάζονται, ύστερα και από την ακαριαία και δραματική παρέμβαση της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών (Ε.Ε.Φ.), η οποία, αφού διαπιστώνει -πολύ σωστά- ότι: «Εκτός από το πρώτο θέμα τα υπόλοιπα απαιτούσαν μεγάλη εμπειρία και ιδιαίτερη διαίσθηση στη φυσική, σαν να επρόκειτο για διαγωνισμό ταλέντων φυσικής…» καταλήγει: «Η Ένωση Ελλήνων Φυσικών ως ύστατη προσπάθεια να σώσει την τιμή και το κύρος της επιστήμης, ζητά συγγνώμη για αυτά τα θέματα από τις μαθήτριες και τους μαθητές που διαγωνίστηκαν σήμερα».
Αυτό που έκανε η Ε.Ε.Φ. δεν ήταν τίποτα άλλο από το να μας δείξει την κορυφή του παγόβουνου! Κάτι, που έτσι και αλλιώς, είναι ορατό. Όμως το ίδιο το παγόβουνο, στους άμεσα ενδιαφερόμενους γονείς και μαθητές, δεν το έδειξε ποτέ. Γιατί λοιπόν για δεκαπέντε σχεδόν ολόκληρα χρόνια, προκειμένου… «να σώσει την τιμή και το κύρος της επιστήμης», όπως ισχυρίζεται τώρα, δεν έχει κάνει τίποτα για τα ακατάλληλα βιβλία, που διδάσκονται στο Λύκειο; Και φυσικά γι αυτά που μπήκαν στη συνέχεια στο Γυμνάσιο; Ενημερωτικά: Τα βιβλία Φυσικής, που διδάσκονται σήμερα στο Γυμνάσιο, έχουν την ύλη του Λυκείου και σε κάποια σημεία είναι πιο δύσκολα. Για παράδειγμα: στη Δευτέρα Γυμνασίου διδάσκεται ύλη της πρώτης Λυκείου, με ερωτήσεις δυσκολότερες απ’ αυτές του Λυκείου! Αποτέλεσμα, να δημιουργείται αποστροφή στους μαθητές για το μάθημα της Φυσικής, ήδη από το ξεκίνημά τους! Στο Λύκειο διδάσκονται πέντε βιβλία Φυσικής, πέντε διαφορετικών συγγραφικών ομάδων, εντελώς ασύνδετα μεταξύ τους, χωρίς να υπάρχει συνέχεια στην ύλη και σε κάποια από αυτά ο βαθμός δυσκολίας είναι ιδιαίτερα μεγάλος. Είναι γνωστό ότι τμήματά τους αποτελούν αντιγραφή αντίστοιχων πανεπιστημιακών βιβλίων και συνεπώς είναι ακατάλληλα για τους μαθητές του Λυκείου. Χαρακτηριστικό επίσης παράδειγμα είναι ότι η ύλη, που διδάσκεται στην Κατεύθυνση της Τρίτης Λυκείου, έχει σχεδόν αποκλειστικά σχέση με αυτήν της Πρώτης Λυκείου και ελάχιστη με αυτήν της Δευτέρας! Έτσι, οι περισσότεροι μαθητές, όταν φτάνουν στην Τρίτη Τάξη, έχουν ήδη ξεχάσει σε μεγάλο βαθμό αυτά, που έχουν διδαχθεί στην Πρώτη, με συνέπεια να δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν την ύλη της Τρίτης. Το τελικό αποτέλεσμα, για μια πολύ μεγάλη μερίδα μαθητών -ανάλογα και με την περιοχή του σχολείου φοίτησης- είναι να μη μπορεί να παρακολουθήσει στοιχειωδώς τις σχολικές παραδόσεις. Προσωπικά υπήρξα πολλές φορές μάρτυρας ανάλογων περιπτώσεων! Εξ άλλου δεν είναι τυχαίο ότι κάθε χρόνο στη Φυσική Κατεύθυνσης, ακόμη και με πολύ εύκολα θέματα, ένα ποσοστό των μαθητών, που ξεπερνάει το 50%, είναι κάτω από τη βάση, ενώ οι αριστούχοι δεν ξεπερνούν το 5%! Ειδικά πέρυσι, που τα θέματα ήταν πολύ δύσκολα, δεν ξεπέρασαν το 2%!
Υπάρχει βεβαία και συνέχεια στα ερωτήματα. Αντίστοιχη ζημιά με αυτά τα δύσκολα και απαράδεκτα θέματα έκαναν και τα θέματα που έμπαιναν τα προηγούμενα χρόνια. Θέματα που δεν απαιτούσαν καμία κριτική ικανότητα, παρά μόνο απομνημόνευση και μηχανικές απαντήσεις. Με αυτό το… τέχνασμα κατάφεραν να περιορίσουν στο ελάχιστο την σκέψη, την κριτική ικανότητα των μαθητών και φυσικά την ολοκληρωμένη γνώση. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι τα προηγούμενα και τα τωρινά θέματα αποτελούν τις δύο όψεις του ιδίου νομίσματος, που δεν είναι άλλο από την αμάθεια. Γιατί κώφευε λοιπόν τόσα χρόνια η Ε.Ε.Φ;
Ο δραματικός όμως τόνος αυτής της ανακοίνωσης είναι προφανές ότι, αυτήν τη στιγμή, μόνο σύγχυση και περαιτέρω ανασφάλεια μπορεί να δημιουργήσει στους μαθητές, όπως εκείνο το βαρύγδουπο της Ε.Ε.Φ… «Το θέμα Γ4 όπως διατυπώθηκε είναι επιστημονικά λανθασμένο». Αυτό δεν είναι σωστό. Όταν υπάρχει λάθος αριθμητικού δεδομένου, δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε τέτοιες βαρύγδουπες εκφράσεις για τη δημιουργία εντυπώσεων! Πολύ περισσότερο, όταν ένα ελάχιστο ποσοστό της κοινωνίας μας γνωρίζει Φυσική και δεν είναι σε θέση να μας κρίνει. Το συγκεκριμένο ερώτημα, πέρα από το βαθμό δυσκολίας του, θα ήταν σωστό, αν δίνονταν μια μικρότερη τιμή της εφαπτομενικής δύναμης στη ράβδο, ώστε αυτή, η δύναμη, να μην μπορεί να στρέφει τη ράβδο πάνω από 180ο. Ανάλογο αποτέλεσμα θα μπορούσαμε να έχουμε, αν αυξάναμε την τιμή της μάζας του σφαιριδίου, που είναι στερεωμένο στο κάτω μέρος της ράβδου. Αν τώρα, για παράδειγμα, σε κάποιο ερώτημα μας έλεγαν: Τροχός κυλά, χωρίς να ολισθαίνει σε λείο πλάγιο επίπεδο… αυτό μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν «επιστημονικά λανθασμένο», γιατί αυτό δεν μπορεί να συμβεί ποτέ. Επομένως, δεν μπορούμε να μιλάμε για επιστημονικό αλλά για αριθμητικό λάθος! Αν υπήρχε τέτοιο λάθος δεν θα μπορούσε να γίνει δεκτή καμία απάντηση!
Ύστερα απ’ αυτήν την ανακοίνωση και τον δικαιολογημένο θόρυβο που δημιουργήθηκε, παίρνοντας το μπαλάκι η Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων, ακυρώνει εντελώς αδικαιολόγητα το εν λόγω ερώτημα, ενώ θα μπορούσε να δεχτεί περισσότερες της μιας απαντήσεις σαν σωστές - αυτή η ανάλυση ξεπερνά τους στόχους αυτού του κειμένου- από τις οποίες θα ξεχώριζαν αυτοί, που είχαν τη γνώση και την κριτική ικανότητα να απαντήσουν. Με αυτήν την ισοπέδωση, δημιουργείται -και σωστά- σ’ αυτούς που απάντησαν, το αίσθημα όχι μόνο της αδικίας αλλά και της επιπλέον αγανάκτησης. Και φυσικά δημιουργούνται δύο αντίπαλα στρατόπεδα, γονιών και μαθητών, που το καθένα υπερασπίζεται τη δική του εκδοχή, Και πάλι επιστρέφει το ίδιο ερώτημα. Πρόκειται απλά και μόνο για απλή ανικανότητα των μελών της Επιτροπής;
Και βέβαια, αν όσα γράφτηκαν για το μάθημα της Φυσικής αποτελούσαν εξαίρεση, τότε θα ήταν διαφορετικές οι τελικές εκτιμήσεις. Όμως και στη Βιολογία της Γενικής Παιδείας, από ότι γράφτηκε, αλλά και κυρίως στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας, την πρώτη μέρα των εξετάσεων, έχουμε τα ίδια. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση της Ακαδημαϊκού κ. Αρβελέρ στο «Βήμα», της οποίας κείμενο δόθηκε στους μαθητές. «Αν επέλεγα εγώ θέματα για τις εξετάσεις, δεν θα έβαζα ποτέ κείμενο της Αρβελέρ. Γράφω δύσκολα, δεν είναι για παιδιά τα κείμενα μου. Στην Γαλλία, όπου ως πρύτανης δίνω εγώ τα θέματα στα σχολεία, ποτέ δεν έδωσα τέτοια θέματα. Ουδέποτε θα έδινα εγώ τέτοιο κείμενο. Τι δίνετε εδώ στα παιδιά; Τι πράγματα είναι αυτά;» αναρωτήθηκε.
Τελικά είναι τυχαία όλα αυτά; Κάποιος που παρακολουθεί τις εξελίξεις στην Εκπαίδευση, τουλάχιστον σε βάθος δεκαπενταετίας, θα έλεγε: Δεν είναι καθόλου τυχαία. Η «αποστολή» του νόμου 2525/97, που είναι γνωστός και σαν «Νόμος Αρσένη», βαίνει προς την ολοκλήρωσή της. Είναι ο νόμος που έδεσε με… άγκυρα τη βάρκα της Εκπαίδευσης και άφησε τους εκπαιδευτικούς, ελεύθερα, όπως και όσο μπορούσε ο καθένας, να τραβούν το κουπί. Ήταν τόσο καλά σχεδιασμένα από τη μεριά τους όλα αυτά, ώστε γνώριζαν με απόλυτη βεβαιότητα ότι η Δημόσια Εκπαίδευση θα έφτανε στο σημερινό εξευτελιστικό επίπεδο. Πήραν εξ άλλου και τα μέτρα τους. Βρέθηκαν οι πρόθυμοι, όπως πάντα συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις -με το αζημίωτο φυσικά- που υπηρέτησαν με αφοσίωση τις επιταγές αυτού του νόμου-εκτρώματος. Τις υπηρέτησαν σε επίπεδο διοίκησης, συνδικαλιστικής υποστήριξης, προσωπικής συναλλαγής. Είχαν επίσης την ολόπλευρη στήριξη των ΜΜΕ με τον γνωστό πλέον ρόλο σε όλους μας! Είχαν «παιδαγωγούς» πανεπιστημιακούς, που με την υπογραφή τους, εν πλήρει γνώσει για το τι κάνουν, τους έδιναν… «παιδαγωγικό» άλλοθι. Είχαν και αυτούς μαζί τους, που είχαν συμφέρον από τη αμορφωσιά των νέων μας! Όλοι αυτοί μαζί κατάφεραν με όλους τους μηχανισμούς που διαθέτουν να κάμψουν τις δυναμικές αντιστάσεις μαθητών, γονιών και εκπαιδευτικών.
Έτσι, μόνο από αφέλεια ή σκοπιμότητα, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι δεν υπάρχει γενική «πολιτική οδηγία», σχετικά με το βαθμό δυσκολίας, στο συγκεκριμένο ζήτημα των θεμάτων στις Πανελλαδικές. Τότε τι συμβαίνει; Η μόνη λογική εξήγηση, που μπορεί να δοθεί, είναι ότι η προγραμματισμένη διαδρομή του Εκπαιδευτικού Συστήματος και της Δημόσιας Εκπαίδευσης, όπως τη γνωρίσαμε μέχρι σήμερα, έφτασε στο τέρμα της. Ο νόμος Αρσένη υλοποίησε την αποστολή του. Το επίπεδο της Δημόσιας Εκπαίδευσης και αυτό των μαθητών το κατέβασαν στο κατώτερο δυνατό σημείο.