Μετατίθεται η αργία της Πρωτομαγιάς, καθώς φέτος «πέφτει» Κυριακή. Η σχετική απόφαση του υπουργείου Εργασίας που δημοσιεύτηκε σήμερα.
Ειδικότερα, με απόφαση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Κωστή Χατζηδάκη, η υποχρεωτική αργία της 1ης Μαΐου 2022, λόγω του ότι συμπίπτει με Κυριακή, μετατίθεται για τη Δευτέρα 2 Μαΐου 2022.
Μέχρι σήμερα έχουν αποδοθεί περισσότερα από 6,5 εκατομμύρια προσωπικοί αριθμοί, καλύπτοντας περίπου 9,3 εκατομμύρια πολίτες. Η διαδικασία είναι απλή, χωρίς ταλαιπωρία, και συνοδεύεται από επιβεβαίωση στοιχείων ώστε τα μητρώα του Δημοσίου να αποκτήσουν μια πλήρη και ενιαία εικόνα.
Ο προσωπικός αριθμός είναι διαθέσιμος μέσω της πλατφόρμας pa.gov.gr και στο ψηφιακό Wallet, όπου οι πολίτες μπορούν να δουν τον αριθμό τους και να επιβεβαιώσουν τα στοιχεία τους. Για τους ανήλικους, η απόδοση γίνεται αυτόματα με την έκδοση ΑΦΜ ή ΑΜΚΑ, ενώ όσοι διαμένουν στο εξωτερικό μπορούν να εξυπηρετηθούν από τα ελληνικά προξενεία.
Η χρήση του προσωπικού αριθμού δεν συγκεντρώνει όλα τα προσωπικά δεδομένα σε ένα σημείο ούτε επιτρέπει πρόσβαση σε τρίτους. Τα δεδομένα παραμένουν στα αντίστοιχα φορολογικά, ασφαλιστικά και υγειονομικά μητρώα, σύμφωνα με τις οδηγίες της Αρχής Προστασίας Δεδομένων.
Όπως εξήγησε ο κ. Αναγνωστόπουλος, πολίτες χωρίς ΑΦΜ ή ΑΜΚΑ δεν μπορούν να αποκτήσουν προσωπικό αριθμό. Υπάρχουν επίσης άτομα καταγεγραμμένα στα μητρώα αλλοδαπών, για τα οποία η διαδικασία έκδοσης θα γίνει στο μέλλον. Παράλληλα, κάποιοι πολίτες αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω ελλιπούς καταγραφής στοιχείων προηγούμενων δεκαετιών και συνιστάται να τα επιβεβαιώσουν άμεσα.
Η πλατφόρμα καταγράφει και τα ανασφάλιστα οχήματα. Έχουν σταλεί 408.000 ειδοποιητήρια, ενώ παράλληλα παρατηρείται σημαντική αύξηση στην ασφάλιση οχημάτων, χωρίς η διαδικασία να έχει εισπρακτικό χαρακτήρα.
Η κυβέρνηση καλεί τους πολίτες να ελέγχουν και να επιβεβαιώνουν τον προσωπικό τους αριθμό και να ασφαλίζουν τα οχήματά τους, διασφαλίζοντας συμμόρφωση και οδική ασφάλεια.
Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η ψηφιοποίηση των αρχείων του κράτους που υλοποιεί το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, με χρηματοδότηση από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0». Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα έργα ψηφιοποίησης αρχειακού υλικού που έχουν γίνει ποτέ στη χώρα, με περισσότερες από 1,2 δισ. σελίδες να ενσωματώνονται σε νέα ολοκληρωμένα πληροφοριακά συστήματα. Όταν ολοκληρωθεί, στους τομείς της Δικαιοσύνης, της Υγείας, των Υποδομών, του Κτηματολογίου, της Μετανάστευσης και της Ναυτιλίας, τα αρχεία θα είναι ταξινομημένα με κοινούς κανόνες και προσβάσιμα από κεντρικά συστήματα.
«Αυτή τη στιγμή υλοποιούμε το μεγαλύτερο έργο ψηφιοποίησης που έχει πραγματοποιηθεί ποτέ στη χώρα. Με χρηματοδότηση της τάξης των 590 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και με 161 εκατ. ευρώ από εθνικούς πόρους, προχωρούμε στη συνολική αναβάθμιση των αρχείων του Δημοσίου», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου.
Η Δημόσια Διοίκηση θα μπορεί πλέον να επεξεργάζεται και να αξιοποιεί με πολύ καλύτερο τρόπο την πληροφορία και τα δεδομένα που διαθέτει, μεγιστοποιώντας την αποτελεσματικότητά της και βελτιώνοντας τις υπηρεσίες προς τον πολίτη. Παράλληλα, αναμένεται σημαντική εξοικονόμηση κόστους και πόρων, ενίσχυση της διαφάνειας και καλύτερη διαχείριση των υποθέσεων. Η πρόσβαση στα ψηφιοποιημένα αρχεία θα αυξήσει την αποδοτικότητα και την ταχύτητα των δημόσιων υπηρεσιών, μειώνοντας τόσο την έγχαρτη όσο και τη ψηφιακή γραφειοκρατία.
Για τους πολίτες, τα οφέλη είναι πολλαπλά. Μια διαδικασία που μέχρι σήμερα ήταν χρονοβόρα και πολύπλοκη, μετατρέπεται σε απλή και άμεση εμπειρία. Έγγραφα που βρίσκονταν στοιβαγμένα σε υπόγεια, αποθήκες και παλιά αρχειοφυλάκια, θα είναι πλέον προσβάσιμα μέσω σύγχρονων πληροφοριακών συστημάτων. Ο πολίτης δεν θα χρειάζεται να απευθύνεται σε πολλαπλές υπηρεσίες ή να περιμένει εβδομάδες για να εντοπιστεί ένα έγγραφο, καθώς η αναζήτηση θα γίνεται γρήγορα, με ακρίβεια και διαφάνεια.
Ιδιαίτερη σημασία έχει και η διάσωση και προστασία του ιστορικού και διοικητικού πλούτου της χώρας. Αρχεία δεκαετιών, συχνά σε κακή κατάσταση λόγω φθοράς, υγρασίας ή ακατάλληλων συνθηκών φύλαξης, κινδύνευαν να χαθούν οριστικά. Με την ψηφιοποίηση, διαφυλάσσεται η θεσμική μνήμη του ελληνικού κράτους και εξασφαλίζεται ότι οι μελλοντικές γενιές θα έχουν πρόσβαση σε υλικό μεγάλης ιστορικής και νομικής αξίας.
Το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης υπογραμμίζει ότι το έργο δεν αφορά μόνο τη μεταφορά εγγράφων από το χαρτί στην οθόνη, αλλά τη δημιουργία ενός ενιαίου, αξιόπιστου και ποιοτικού αποθέματος δεδομένων, που αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη σύγχρονων εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης. Η αξιοποίηση των δεδομένων ανοίγει νέο δρόμο για τη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης, καθώς τα ψηφιακά πλέον αρχεία μπορούν να διασυνδεθούν, να αναλυθούν και να χρησιμοποιηθούν για πιο στοχευμένο σχεδιασμό πολιτικών, επιτάχυνση διαδικασιών και βελτίωση της καθημερινής λειτουργίας των υπηρεσιών, από την απονομή Δικαιοσύνης έως την υγειονομική περίθαλψη και τη διαχείριση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της δημόσιας γης.
Η δράση υλοποιείται σε συνεργασία με τα Υπουργεία Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Υγείας, Υποδομών και Μεταφορών, Δικαιοσύνης, Μετανάστευσης και Ασύλου, καθώς και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Ο προϋπολογισμός ανέρχεται σε 590 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ 161 εκατ. ευρώ για τον ΦΠΑ καλύπτονται από εθνικούς πόρους.
Στο πλαίσιο του έργου περιλαμβάνεται η ψηφιοποίηση 300 εκατ. σελίδων αρχείων του υπουργείου Δικαιοσύνης, σε 368 Δικαστήρια και Εισαγγελίες, με προϋπολογισμό 78 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχα, στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας προβλέπεται ψηφιοποίηση 190 εκατ. σελίδων φακέλων νοσηλείας σε 127 νοσοκομεία, με προϋπολογισμό 95 εκατ. ευρώ. Σημαντικός πυλώνας είναι και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, όπου ψηφιοποιούνται 55 εκατ. σελίδες ιστορικών, διοικητικών και πολιτιστικών αρχείων, με προϋπολογισμό 24 εκατ. ευρώ, και ταυτόχρονη ανάπτυξη ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος για τη διαχείριση, διατήρηση, διάθεση και ανάδειξή τους.
Στο πεδίο της Μετανάστευσης και του Ασύλου υλοποιείται εκσυγχρονισμός του συστήματος διαχείρισης φακέλων πολιτών τρίτων χωρών, με ψηφιοποίηση 80 εκατ. σελίδων και προϋπολογισμό 22 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, προχωρά ο σχεδιασμός, η υλοποίηση και η λειτουργία ολοκληρωμένου γεωγραφικού πληροφοριακού συστήματος για τον Ενιαίο Ψηφιακό Χάρτη Απαλλοτριώσεων και Διεκδικήσεων της χώρας (e-apallotriosis), με προϋπολογισμό 19 εκατ. ευρώ και ψηφιοποίηση 4 εκατ. σελίδων.
Σημαντικό κομμάτι του έργου είναι και η ψηφιοποίηση των αρχείων πολεοδομικής πληροφορίας με φορέα υλοποίησης το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος. Σε 240 πολεοδομικά γραφεία ψηφιοποιούνται 3,5 εκατ. οικοδομικές άδειες που περιλαμβάνουν 44 εκατ. σχέδια, τα οποία ενσωματώνονται στον Ενιαίο Ψηφιακό Χάρτη, με προϋπολογισμό 112 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, σε 390 υποθηκοφυλακεία ψηφιοποιούνται 600 εκατ. σελίδες τίτλων ιδιοκτησίας και εγγράφων για το Εθνικό Κτηματολόγιο, με προϋπολογισμό 198 εκατ. ευρώ, ενώ προβλέπεται και υποέργο για τη βελτίωση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών Κτηματολογίου, με επιπλέον 12 εκατ. ευρώ.
Για το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, σε συνεργασία με την Κοινωνία της Πληροφορίας, υλοποιείται εκσυγχρονισμός ναυτιλιακών διαδικασιών και υπηρεσιών, με ψηφιοποίηση 7 εκατ. σελίδων αρχείων και προϋπολογισμό 4 εκατ. ευρώ.
Η δράση περιλαμβάνει επίσης δύο υποστηρικτικά έργα: την ασφαλή αποθήκευση φυσικών αρχείων του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, με στόχο την ασφαλή μεταφορά, καταγραφή, αρχειοθέτηση και φύλαξη 1,4 εκατ. file-boxes, προϋπολογισμού 32 εκατ. ευρώ, και την Υπηρεσία Προγραμματισμού Δορυφορικών Αποστολών Παρατήρησης Γης του Ελληνικού Κέντρου Διαστήματος, με ολοκληρωμένο σύστημα πρόσβασης σε δορυφορικά δεδομένα για εφαρμογές του δημόσιου τομέα, προϋπολογισμού 2,6 εκατ. ευρώ.
Σε ό,τι αφορά την πρόοδο του έργου, η ψηφιοποίηση των αρχείων δεδομένων του υπουργείου Δικαιοσύνης έχει φτάσει τις 167 εκατ. σελίδες, δηλαδή περίπου το 55% του συνόλου. Για τα αρχεία του Δημόσιου Συστήματος Υγείας βρίσκεται σε εξέλιξη η Μελέτη Εφαρμογής και πραγματοποιούνται πιλοτικές σαρώσεις σε επτά νοσοκομεία της Αττικής. Στα Γενικά Αρχεία του Κράτους έχουν ήδη ψηφιοποιηθεί 41,5 εκατ. σελίδες, που αντιστοιχούν στο 75% του έργου. Στο σύστημα Μετανάστευσης και Ασύλου η ψηφιοποίηση έχει φτάσει τις 70 εκατ. σελίδες, δηλαδή το 87%, ενώ για τα αρχεία πολεοδομικής πληροφορίας έχουν ψηφιοποιηθεί 28 εκατ. σελίδες, περίπου το 65%. Για το Εθνικό Κτηματολόγιο έχουν ψηφιοποιηθεί 504 εκατ. σελίδες, δηλαδή το 84% του συνόλου, ενώ τα έργα για το αρχείο του Υπουργείου Ναυτιλίας και την ασφαλή αποθήκευση των φυσικών αρχείων έχουν ήδη ολοκληρωθεί.
Συνολικά μέχρι σήμερα έχουν ψηφιοποιηθεί 817,5 εκατ. σελίδες, που αντιστοιχούν περίπου στο 68% της συνολικής δράσης. Όλες οι σελίδες θα πρέπει να έχουν ψηφιοποιηθεί έως το καλοκαίρι του 2026, οπότε ολοκληρώνεται το πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης.
«Τα νούμερα είναι εντυπωσιακά. Περισσότερες από 1,2 δισ. σελίδες κρίσιμων τομέων συγκεντρώνονται, οργανώνονται και αποκτούν ενιαία, ψηφιακή μορφή. Έχουμε ήδη φτάσει στο 68% του στόχου, ψηφιοποιώντας 817,5 εκατ. σελίδες. Για πρώτη φορά, αρχεία της Δικαιοσύνης, της Υγείας, του Κτηματολογίου και των Πολεοδομιών γίνονται πραγματικά προσβάσιμα και αξιοποιήσιμα, μειώνοντας δραστικά τη γραφειοκρατία», σημειώνει ο Δημήτρης Παπαστεργίου, επισημαίνοντας ότι πολίτες και επιχειρήσεις θα μπορούν να βρίσκουν εύκολα και γρήγορα σε ψηφιακή μορφή τα αρχεία που τους αφορούν. «Με την ψηφιοποίηση δημιουργούμε ένα μεγάλο και πολύτιμο σύνολο δεδομένων, ικανό να στηρίξει την ανάπτυξη εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης και να βελτιώσει ουσιαστικά τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζουμε και υλοποιούμε δημόσιες πολιτικές. Είναι μια μεταρρύθμιση που κάνει το κράτος πιο γρήγορο, πιο αποδοτικό και πραγματικά σύγχρονο», καταλήγει.
Στο Κτηματολόγιο εντάσσονται οι Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) με βάση τον νέο σχεδιασμό που προωθεί η κυβέρνηση, ο οποίος παρουσιάστηκε χθες στο Υπουργικό Συμβούλιο. Ο σχεδιασμός προβλέπει πως στους δήμους παραμένουν τα τμήματα του πολεοδομικού σχεδιασμού, ενώ, όπως διευκρινίστηκε, στο Κτηματολόγιο μεταφέρονται μόνο τα τμήματα έκδοσης οικοδομικών αδειών και ελέγχων κατασκευών. Ο νέος σχεδιασμός θα λειτουργήσει πειραματικά – σε ορισμένες περιφέρειες – μέσα στο 2026 και θα τεθεί σε πλήρη εφαρμογή το 2027.
Σύμφωνα με την παρουσίαση που έκαναν οι υπουργοί Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστέργιου, το Κτηματολόγιο μετατρέπεται σε έναν ψηφιακό κόμβο για τη δόμηση και τις άδειες.
Οι έξι νέοι άξονες
Ειδικότερα, ο νέος σχεδιασμός προβλέπει:
1. Υπηρεσίες μιας στάσης (one-stop-shop). Ολες οι διαδικασίες δόμησης και Κτηματολογίου συγκεντρώνονται σε ένα ενιαίο ψηφιακό περιβάλλον, μειώνοντας, έτσι, κατά πολύ τον χρόνο και τα βήματα που απαιτούνται για τον ιδιοκτήτη και τον μηχανικό.
2. Πλήρη ψηφιακή διαλειτουργικότητα. Η πλατφόρμα e-Αδειες, οι δηλώσεις αυθαιρέτων και τα συστήματα του Κτηματολογίου συνδέονται μέσω G-Cloud, εξασφαλίζοντας ενιαία πρόσβαση αλλά και άμεση ανταλλαγή δεδομένων.
3. Κωδικοποίηση και εφαρμογή ενιαίας νομοθεσίας, πολεοδομικά σχέδια με αξιοποίηση ψηφιακών χαρτών.
4. Κέντρα Δόμησης με κεντρικό συντονισμό, όπου οι νέες δομές θα λειτουργούν υπό ενιαία εποπτεία, διασφαλίζοντας αντικειμενικότητα, διαφάνεια και καλύτερη οργάνωση πόρων.
5. Αξιοποίηση υφιστάμενων υποδομών. Το εκτεταμένο δίκτυο Κτηματολογικών Γραφείων και υποκαταστημάτων, που ήδη ταυτίζεται στο 97% της επικράτειας με το δίκτυο των ΥΔΟΜ, θα προσφέρει πολύτιμη έτοιμη βάση για λειτουργική μετάβαση με περιορισμένο κόστος.
6. Νέες ψηφιακές υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας. Η διασύνδεση των συστημάτων δημιουργεί δυνατότητες για καινοτόμες εφαρμογές γύρω από τα ακίνητα, διευκολύνοντας μηχανικούς, ιδιοκτήτες και επενδυτές στην πρόσβαση και αξιοποίηση πληροφοριών.
Γιατί γίνεται αλλαγή… στέγης
Οπως αναφέρθηκε χθες, η ένταξη των ΥΔΟΜ στο Κτηματολόγιο γίνεται επειδή, μεταξύ άλλων, έπειτα από 15 χρόνια από τον νόμο «Καλλικράτης», μόνο οι 185 από τους συνολικά 332 δήμους (56%) διαθέτουν ΥΔΟΜ, ενώ το 44% αυτών δεν διαθέτουν ΥΔΟΜ και εξυπηρετούνται από όμορους και μη δήμους, πολύ συχνά αναποτελεσματικά.
Επιπλέον, ο μέσος χρόνος έκδοσης οικοδομικής άδειας κυμαίνεται μεταξύ 6 και 8 μηνών, ενώ έχουν υπάρξει ακόμα και περιπτώσεις μέγιστου χρόνου έκδοσης που υπερβαίνουν τα 5 έτη. Την ίδια ώρα, σύμφωνα πάντα με τα όσα εισηγήθηκαν οι δύο υπουργοί, ο πολυκερματισμός σε μικρές ΥΔΟΜ με ελλιπή στελέχωση και με τη διασπορά της γνώσης έχει οδηγήσει σε διαφορετικές ερμηνείες και εφαρμογές της νομοθεσίας, με αποτέλεσμα οι ιδιοκτήτες ακινήτων όμορων δήμων να βιώνουν διαφορετικά την εφαρμογή της νομοθεσίας και να μην αποδίδεται ισονομία.
Οπως ξεκαθαρίστηκε, κατά τη διάρκεια παρουσίασης:
(Α) Η λειτουργία του Ελληνικού Κτηματολογίου παραμένει αμετάβλητη. Ολες οι αρμοδιότητες, διαδικασίες και υπηρεσίες που παρέχονται σήμερα προς τον πολίτη εξακολουθούν να εκτελούνται με τον ίδιο τρόπο, από το ίδιο προσωπικό και στα ίδια σημεία εξυπηρέτησης.
(Β) Το προσωπικό του Κτηματολογίου δεν επηρεάζεται, με δεδομένο ότι άλλο προσωπικό (από τις σημερινές ΥΔΟΜ) θα στελεχώσει τα Κέντρα Δόμησης. Οι θέσεις, τα καθήκοντα και η υπηρεσιακή κατάσταση όλων των υφιστάμενων εργαζομένων παραμένουν απολύτως αμετάβλητα. Δεν προβλέπεται μεταβολή στις οργανικές μονάδες που ήδη λειτουργούν.
(Γ) Δημιουργούνται νέες αυτοτελείς μονάδες (Κέντρα Δόμησης με προσωπικό από τις υφιστάμενες ΥΔΟΜ), οι οποίες θα αναλάβουν τις αρμοδιότητες που έως σήμερα ασκούσαν οι Υπηρεσίες Δόμησης των Τμημάτων Εκδοσης Οικοδομικών Αδειών και Ελέγχων Κατασκευών, ενώ το Τμήμα του Πολεοδομικού Σχεδιασμού παραμένει σε τοπικό επίπεδο στους δήμους.
Με οδοδείκτη τη ριζική αναβάθμιση της εικόνας των ελληνικώνξενοδοχείωνολοκληρώνεται η τελευταία δεκαετία για τον ελληνικό ξενοδοχειακό χάρτη. Η εικόνα όμως σε άλλους προορισμούς δεν είναι ίδια όπου τα μικρότερης κατηγορίας ξενοδοχεία παρακμάζουν αποκλειόμενα από χρηματοδοτήσεις.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ), που σκιαγραφεί την εικόνα της ξενοδοχειακής αγοράς, την περίοδο 2015-2024 οι μονάδες 5 αστέρων αυξήθηκαν κατά 103%, ενώ ενισχύθηκε σημαντικά και το δυναμικό τεσσάρων και τριών αστέρων, επιβεβαιώνοντας τη στροφή της χώρας σε ένα πιο ανταγωνιστικό και υψηλής ποιότητας τουριστικό προϊόν.
Όπως αποτυπώνεται στη μελέτη «Εξέλιξη και Χαρακτηριστικά του Ξενοδοχειακού Δυναμικού 2015-2024» καταγράφεται μια δεκαετία ανατροπών.
Παρά το ότι ο συνολικός αριθμός ξενοδοχείων αυξήθηκε μόλις κατά 4%, η ποιοτική μεταβολή είναι θεαματική:
Τα ξενοδοχεία 5* υπερδιπλασιάστηκαν, φτάνοντας τις 835 μονάδες (+103%).
Τα 4* αυξήθηκαν κατά 43%,
Τα 3* κατά 23%,
Ενώ τα 1-2* μειώθηκαν σχεδόν κατά 20%.
Η εικόνα δείχνει μια αγορά που «ανεβαίνει κλίμακα», με επενδύσεις, ανακαινίσεις και μετατροπές υποβαθμισμένων μονάδων σε πιο αποδοτικές κατηγορίες.
Σε αδρές γραμμές φαίνεται εύκολα διακριτό, από τα στοιχεία του ΙΤΕΠ, ότι η ξενοδοχειακή δραστηριότητα παραμένει ένας από τους ισχυρότερους μοχλούς ανάπτυξης της χώρας. Και τούτο διότι:
Κάθε 1 ευρώ σε ξενοδοχειακό προϊόν δημιουργεί 1,55 ευρώ στην οικονομία.
Κάθε 1 εκατ. ευρώ δαπάνης δημιουργεί σχεδόν 30 θέσεις πλήρους απασχόλησης.
Το 2024, οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις πραγματοποίησαν 11,5 δισ. ευρώ τζίρο, +8,5% σε σχέση με το 2023.
Οι επενδύσεις σε ανακαινίσεις και συντηρήσεις έφτασαν 1,03 δισ. ευρώ, με 20% να αφορά δράσεις βιωσιμότητας.
Η απασχόληση ξεπέρασε τις 198.000 θέσεις εργασίας.
Σημειώνεται ότι η αναβάθμιση του ξενοδοχειακού χάρτη συνδέεται άμεσα με την υψηλή συνεισφορά σε ΑΕΠ, κύκλο εργασιών, επενδύσεις και απασχόληση, ενισχύοντας το προφίλ της Ελλάδας ως ώριμου και ανταγωνιστικού προορισμού.
Σταθερά υψηλές επιδόσεις το 2024
Η ετήσια απολογιστική έρευνα του ΙΤΕΠ καταγράφει ισχυρές επιδόσεις:
Μέση πληρότητα 88%, με τον Αύγουστο να αγγίζει ξανά κορυφή.
Διάμεση τιμή δίκλινου τον Αύγουστο: 130 ευρώ, ίδια με το 2023.
Αύξηση κλινών κατά 11% από το 2015 έως σήμερα.
Παράλληλα, οι νησιωτικές περιφέρειες διατήρησαν τις υψηλότερες πληρότητες και τιμές της χώρας, επιβεβαιώνοντας τη δυναμική των ώριμων τουριστικών προορισμών.
Τουρισμός 2 ταχυτήτων
Την ίδια ώρα σε μεγάλη μερίδα του ξενοδοχειακού κόσμου υπάρχει έντονη δυσαρέσκεια, αφού δηλώνουν αποκλεισμένοι από χρηματοδοτικά εργαλεία, με αποτέλεσμα τα μικρά ξενοδοχεία να απειλούνται με αφανισμό. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Ξενοδόχων Μεσσηνίας, κ. Δημήτρη Καραλή, το 85% των ελληνικών ξενοδοχείων με δυναμικότητα έως 50 δωματίων είναι αποκλεισμένο από τα χρηματοδοτικά εργαλεία.
«Για ποια αντοχή και ποια ποιοτική αναβάθμιση μπορούμε να μιλάμε; Πολύ περισσότερο, όταν η βιωσιμότητα για την οποία συζητάμε είναι συνυφασμένη με τον εκσυγχρονισμό των υποδομών, που προσμετράται στους ποιοτικούς δείκτες.
Και όλα αυτά όταν υπάρχουν τα γνωστά “βαρίδια” του λειτουργικού κόστους σε όλους τους τομείς, από τη φορολογία και το δυσβάστακτο ενεργειακό κόστος μέχρι τις προμήθειες, με την εκρηκτική ακρίβεια που αποτυπώνεται σε ολόκληρο το φάσμα της εφοδιαστικής αλυσίδας», τονίζει ο κ. Καραλής.
Στελέχωση
Διττός στόχος που έχει να κάνει τόσο με τα αμιγώς τουριστικά επαγγέλματα όσο και με τα υπόλοιπα που συμβάλλουν στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη ενός τόπου.
Όπως προσθέτει ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Μεσσηνίας: «Χωρίς στελέχη στον τομέα της ασφάλειας, της υγείας, της εκπαίδευσης, πώς μπορεί να αναπτυχθεί μια περιοχή και να συγκρατήσει τις παραγωγικές ηλικίες, όταν το κόστος στέγης έχει εκτιναχθεί σε ακραία επίπεδα εξαιτίας της ανεξέλεγκτης και ραγδαίας ανάπτυξης των καταλυμάτων τύπου Airbnb που ευνοεί η Πολιτεία;
Ακούμε πανηγυρισμούς περί αύξησης των εσόδων κατά 9% όταν το κόστος εξυπηρέτησης –κυρίως στις μικρομεσαίες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις– έχει εκτιναχθεί. Την ίδια στιγμή, διαπιστώνουμε μείωση της μέσης καταναλωτικής δαπάνης των επισκεπτών με μόνες κερδισμένες τις επιχειρήσεις τροφίμων, λόγω του φαινομένου των airbnb και με “θύματα”, όχι μόνο τα ξενοδοχεία αλλά και τα καταστήματα εστίασης.
Ο κ. Δημήτρης Καραλής
Ας ληφθεί και αυτό υπόψη: Το 2000 είχαν επισκεφθεί την Ελλάδα 12.400.000 τουρίστες και είχαμε έσοδα 10,1 δισ. ευρώ. Το 2024 είχαμε 40.100.000 τουρίστες και τα έσοδα ήταν 21,6 δισ. ευρώ. Δηλαδή, ενώ αρχικά τα έσοδα ακολουθούσαν τις αφίξεις, τελικά κατέληξαν περίπου στα μισά».
Πρωτογενής Τομέας
Καταλήγοντας ο κ. Καραλής τονίζει: «Αντί να λειτουργεί παράλληλα με τον τριτογενή των υπηρεσιών και να συμπληρώνει επάξια το τουριστικό προϊόν χάρη στη δύναμη της γαστρονομίας και της οινογνωσίας, παραμένει ξεχασμένος από τις όποιες στρατηγικές ανάπτυξης και διασύνδεσης με τον τουρισμό. Και αυτό όταν σε πολλές περιοχές, όπως η Πελοπόννησος, τα προϊόντα της γης είναι το σήμα κατατεθέν του τόπου μας.
Πώς όμως θα γίνει αυτό αν δεν υπάρξει ένας κρίκος που θα συνδέσει το χωράφι με το ξενοδοχείο, τον ξενοδόχο με τον αγρότη και τον κτηνοτρόφο και τον τεχνίτη της μαγειρικής με τα τοπικά προϊόντα; Η ανάπτυξη είναι συνυφασμένη με τα μεγέθη και αυτά, με τη σειρά τους, με τον ανταγωνισμό. Η Τουρκία το 2024 είχε περίπου 61 εκατομμύρια τουρίστες και έσοδα 52,9 δισ. ευρώ (867 ευρώ έσοδο ανά τουρίστα). Η Ισπανία 93,8 εκατομμύρια διεθνείς τουρίστες και 126,5 δισ. ευρώ έσοδα, (1.349 ευρώ έσοδο ανά τουρίστα). Η Πορτογαλία 31,6 εκατομμύρια τουρίστες και έσοδα 27,8 δισ. ευρώ (880 ευρώ ανά τουρίστα). Στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσό ήταν μόλις 538 ευρώ».
Ένα «πουκάμισο αδειανό» έχουν καταντήσει τα Ελληνικά Ταχυδρομεία, με το κύριο «σώμα» των δραστηριοτήτων τους να έχει παραχωρηθεί σε κάθε είδους ιδιώτες και οικονομικά συμφέροντα. Είναι μάλιστα τόσο ραγδαίες οι αλλαγές, που πολλοί καταναλωτές δεν έχουν αντιληφθεί πως καταστήματα της γειτονιάς τους με το λογότυπο των ΕΛΤΑ δεν ανήκουν πλέον στα κρατικά ταχυδρομεία.
Για πρώτη φορά σχεδόν το σύνολο του έργου των ΕΛΤΑ δεν εξυπηρετείται από τις δικές τους υπηρεσίες, αλλά από ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες – όπως καταγγέλλεται – «απομυζούν» υπεραξίες και «χτίζουν» θέσεις στην ελληνική ταχυδρομική αγορά, χρησιμοποιώντας το brand των Ελληνικών Ταχυδρομείων και ακόμα και εγκαταστάσεις που χρηματοδοτήθηκαν με χρήματα των φορολογουμένων.
Συγκεκριμένα, η διορισμένη από το Υπερταμείο διοίκηση, μέσα από μια αλυσίδα πρωτοφανών αποφάσεων και ενεργειών, έχει παραδώσει σχεδόν το σύνολο του έργου των ΕΛΤΑ σε ιδιωτικά ταχυδρομικά πρακτορεία, μισθωμένες εταιρείες χρηματαποστολών, ιδιωτικές μεταφορικές εταιρείες, καθώς και σε μεγάλους συμβουλευτικούς ομίλους που παρέχουν, με υψηλές αμοιβές, οικονομικές υπηρεσίες και συμβουλές. Παράλληλα, οι υπηρεσίες της κεντρικής διοίκησης των υπερχρεωμένων ΕΛΤΑ μεταφέρθηκαν σε ιδιωτικό κτίριο με μηνιαίο μίσθωμα 180.000 ευρώ.
Όπως επισημαίνουν εν ενεργεία στελέχη των ταχυδρομείων, όλοι οι «καλοί ιδιώτες που επέλεξε η διορισμένη διοίκηση» συνθέτουν ένα πρωτοφανές «παζλ» και λειτουργούν κάτω από την κρατική ακόμα «ταμπέλα» των ΕΛΤΑ, παρέχοντας υπηρεσίες με αυξημένα τιμολόγια έως και 7%. Τονίζουν μάλιστα ότι οι αλλαγές προχώρησαν τόσο γρήγορα και τόσο αθόρυβα, ώστε οι πολίτες δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι τα καταστήματα με το σήμα των ΕΛΤΑ στη γειτονιά τους έχουν περάσει σε ιδιώτες, μέσα από διαδικασίες που παραμένουν άγνωστες.
Την ίδια ώρα, τα ίδια στελέχη υπενθυμίζουν ότι τα Ελληνικά Ταχυδρομεία δεν λογίζονται ιδιωτική επιχείρηση για να λειτουργούν χωρίς λογοδοσία και κρατικό έλεγχο, ακόμα κι αν υπάγονται στο Υπερταμείο. Για την εξυγίανσή τους, σημειώνουν, οι Έλληνες φορολογούμενοι έχουν πληρώσει πάνω από 280 εκατ. ευρώ μόνο την τελευταία τετραετία, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Επιπλέον, εποπτεία στα ΕΛΤΑ οφείλει να ασκεί και η Τράπεζα της Ελλάδος, καθώς θεωρούνται χρηματοπιστωτικό ίδρυμα. Μέσω των τρεχούμενων λογαριασμών GIRO που διατηρούν, διαχειρίζονται εκατομμύρια ευρώ συνταξιούχων και δικαιούχων επιδομάτων και μισθοδοσίας. Το 2024, οι καταθέσεις ιδιωτών πελατών στους ταχυδρομικούς λογαριασμούς GIRO ανήλθαν σε 131,73 εκατ. ευρώ, από 125,91 εκατ. ευρώ το 2023. Πρόκειται για ποσά που παραμένουν αδρανή, καθώς πολλοί δικαιούχοι επιλέγουν να τα κρατούν ως αποταμίευση, παρότι δεν τοκίζονται.
Το ερώτημα που τίθεται προς την Τράπεζα της Ελλάδος είναι εάν, σε περίπτωση που κάποιοι δικαιούχοι αποφάσιζαν να κάνουν μαζική ανάληψη ενός σημαντικού ποσού, για παράδειγμα του 10% των 131,7 εκατ. ευρώ, τα ΕΛΤΑ θα μπορούσαν να ανταποκριθούν άμεσα.
Η δραστική συρρίκνωση του έργου των ΕΛΤΑ ήρθε στην επιφάνεια με την τελευταία «πράξη του δράματος»: τον ξαφνικό τερματισμό λειτουργίας 204 καταστημάτων, που προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων σε όλη τη χώρα, αλλά και στο κυβερνητικό στρατόπεδο. Η πρόσφατα αποπεμφθείσα διοίκηση επιχείρησε, μέσω αυτού του «σχεδίου», όπως υποστήριξε, να βελτιώσει την τραγική οικονομική κατάσταση του οργανισμού, κλείνοντας σχεδόν το 45% του δικτύου καταστημάτων.
Παρά τις διαβεβαιώσεις περί προστασίας των εργαζομένων, ξεκίνησαν και οι απολύσεις μόνιμου προσωπικού από καταστήματα της Αττικής που έκλεισαν. Οι απολυόμενοι, μάλιστα, «κατηγορούνται» ότι δεν παρέδωσαν εγκαίρως την αλληλογραφία των καταστημάτων που έκλεισαν, παρότι είχε προηγηθεί η απομάκρυνση όλου του εποχικού προσωπικού.
Παρά τους πανηγυρισμούς για το«χρυσό καλοκαίρι» του 2025, που χαρακτηρίστηκε από ρεκόρ αφίξεων,ο κλάδος της εστίασης κατέγραψε απρόσμενη πτώση στα έσοδα, ενώο κλάδος των καταλυμάτων διατήρησε μόλις οριακά ανοδική πορεία, σύμφωνα με τα στοιχεία τηςΕλληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ)για το γ’ τρίμηνο του έτους.
Συνολικά, ο κύκλος εργασιών του κλάδου των καταλυμάτων ανήλθε στα 6.602.632 χιλ. ευρώ, σημειώνοντας οριακή αύξηση 3,2% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024. Αντίθετα, ο τζίρος στον κλάδο των υπηρεσιών εστίασης κινήθηκε σε αντίθετη κατεύθυνση, καθώς διαμορφώθηκε στα 3.977.114 χιλ. ευρώ, καταγράφοντας μείωση 1,7% σε σχέση με το γ’ τρίμηνο του 2024. Αν λάβουμε δε υπόψιν ότι λόγω των αυξημένων ελέγχων, δεν υπήρξε η απόκρυψη εσόδων που γινόταν άλλες χρονιές, η μείωση αυτή στην πραγματικότητα είναι πολύ μεγαλύτερη.
Περιφερειακές αναλύσεις και μεγάλες διαφορές
Σε επίπεδο Περιφερειακών Ενοτήτων, οι αποκλίσεις ήταν έντονες:
Καταλύματα: Τη μεγαλύτερη αύξηση (8,3%) κατέγραψε η Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης, ενώ η μεγαλύτερη πτώση παρατηρήθηκε στη Σαντορίνη, με μείωση τζίρου 14,7%. Οριακή άνοδος 1,3% σημειώθηκε στην Κεφαλληνία.
Εστίαση: Η μεγαλύτερη μείωση καταγράφηκε και πάλι στη Σαντορίνη με 13,3%. Αντιθέτως, τη μεγαλύτερη αύξηση τζίρου στην εστίαση (4,8%) κατέγραψε η Κέρκυρα. Η Αττική και η Πάρος είχαν τη μικρότερη μείωση (-1,2%).
Οι δημοφιλείς προορισμοί
Στους δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς η εικόνα είναι μικτή:
Αττική: Τα καταλύματα σημείωσαν άνοδο 1,5% (1.336.327 χιλ. ευρώ), ενώ η εστίαση υποχώρησε κατά 1,2%.
Κρήτη: Και οι τέσσερις Περιφερειακές Ενότητες εμφάνισαν ανοδικές τάσεις στα καταλύματα (Χανιά +7,9%, Λασίθι +6,9%, Ηράκλειο +5,1%, Ρέθυμνο +3,9%). Στην εστίαση, μόνο το Λασίθι κατέγραψε πτώση 9,4%, ενώ οι υπόλοιπες ενότητες κινήθηκαν οριακά ανοδικά.
Ρόδος: Ολοκλήρωσε το τρίμηνο σε θετικό έδαφος και στους δύο κλάδους, με τα καταλύματα ενισχυμένα κατά 5,4% και την εστίαση κατά 1,1%.
Σαντορίνη: Καταγράφεται η μεγαλύτερη βουτιά, με αισθητή κάμψη του τζίρου σε καταλύματα (-14,7%) και εστίαση (-13,3%).
Μύκονος: Το νησί κινήθηκε επίσης στο «κόκκινο», καθώς οι τζίροι σε καταλύματα και εστίαση μειώθηκαν κατά 1,6% και 2,7% αντίστοιχα.
Σκληρή γραμμή απέναντι στις ακραίες και προσβλητικές συμπεριφορές δικηγόρων σε βάρος δικαστικών λειτουργών υιοθετεί η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, η οποία κατέθεσε ολοκληρωμένο πακέτο προτάσεων για την ενίσχυση της προστασίας τους. Η Ένωση ενημέρωσε σχετικά τον υπουργό Δικαιοσύνης και την Πρόεδρο του Αρείου Πάγου, ζητώντας αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο.
Λίγο πριν από τη δίωρη αποχή των δικηγόρων από τα καθήκοντά τους, από τις 11:00 έως τις 13:00, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τη στοχοποίηση και την επίθεση που καταγγέλλουν ότι δέχονται, η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων επανήλθε με επιστολή προς τα πολιτικά κόμματα, τον υπουργό Δικαιοσύνης και την Πρόεδρο του Αρείου Πάγου. Η επιστολή εντάσσεται στην εκτέλεση αποφάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου της, λόγω «της αυξανόμενης έντασης που παρουσιάζεται το τελευταίο διάστημα σε βάρος δικαστών και εισαγγελέων από μερίδα δικηγόρων και τις ολέθριες συνέπειες που μπορεί να έχει για τη λειτουργία του Κράτους Δικαίου η συνέχιση αυτής της θεσμικής διολίσθησης».
Η Ένωση συνδέει ευθέως τις αντιδράσεις μέρους του δικηγορικού κόσμου με τις επερχόμενες εκλογές στους Δικηγορικούς Συλλόγους και καλεί τους δικηγόρους «να μην παρασύρονται από τη συγκυρία ούτε να τοποθετούν τη συναδελφική αλληλεγγύη πάνω από την υπεράσπιση του κύρους της Δικαιοσύνης». Σημειώνει χαρακτηριστικά ότι, εάν δεν αναγνωριστεί η έκταση του φαινομένου και εάν οι Δικηγορικοί Σύλλογοι δεν ασχοληθούν με τα βαριά πειθαρχικά αδικήματα που τελούν μέλη τους, αποδεχόμενοι κατ’ ουσίαν μια «ιδιότυπη ασυλία» στο όνομα της μεταξύ τους αλληλεγγύης, τότε «η ευθύνη για τον έλεγχο ακραίων και αντιθεσμικών συμπεριφορών δικηγόρων θα πρέπει να περάσει στη δωσιδικία δικαστικών οργάνων». Προσθέτει ότι με αυτό τον τρόπο «υπονομεύουν οι ίδιοι οι δικηγόροι το μοναδικό πλεονέκτημα της αυτοοργάνωσης» και τον ειδικό ρόλο που τους έχει ανατεθεί από τον νομοθέτη να κρίνουν οι ίδιοι τα πειθαρχικά παραπτώματα των μελών τους.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται σε «φαινόμενα δικηγόρων, που επιδιώκοντας δημοσιότητα και προβολή ή ακόμα και απόπειρα άσκησης πίεσης προς όφελος του πελάτη τους, δεν διστάζουν να αξιοποιούν κάθε είδους συκοφαντία και χυδαιότητα σε βάρος δικαστικών λειτουργών, ακόμα και κατά τη διάρκεια μιας ακροαματικής διαδικασίας». Η Ένωση υποστηρίζει ότι τα φαινόμενα αυτά έχουν αυξηθεί τους τελευταίους μήνες.
Κατά την ΕΔΕ, «δεν πρόκειται για ζήτημα συντεχνιακό αλλά βαθιά θεσμικό και αφορά τη λειτουργία της Δημοκρατίας μας», καθώς «ο έλεγχος έχει πλέον χαθεί και η μόνη λύση είναι να ληφθούν μέτρα». Όπως τονίζει, «οι υποθέσεις δεν γίνεται να δικάζονται εν μέσω συκοφαντιών και προσβολών και μόνο όταν ή όπως επιθυμούν εκείνοι που συγχέουν τη δικαιοδοτική κρίση με τα συμφέροντά τους». Προειδοποιεί ακόμη ότι, αν δεν υπάρξει άμεση παρέμβαση «μέσω ουσιαστικών συναινέσεων του πολιτικού κόσμου», τα φαινόμενα αυτά «αναμένεται να διογκωθούν, να βρουν νέους μιμητές και να πλήξουν έτι περαιτέρω το κύρος της Δικαιοσύνης εις βάρος των πολιτών και προς όφελος ανεξέλεγκτων φορέων συμφερόντων».
Στο πλαίσιο αυτό, η Ένωση προτείνει την τροποποίηση διατάξεων του Κώδικα Ποινικής και Πολιτικής Δικονομίας. Ως πιθανούς τρόπους αντιμετώπισης συμπεριφορών δικηγόρων που διαταράσσουν την ομαλή διεξαγωγή της δίκης, υπερβαίνοντας τα επιτρεπόμενα όρια, αναφέρει είτε την άμεση ποινική αντιμετώπιση μέσω ειδικού νομικού πλαισίου περί περιφρόνησης του δικαστηρίου, είτε τη δυνατότητα επιβολής ουσιαστικά αποτρεπτικών πειθαρχικών ποινών από το ίδιο το δικαστήριο, είτε την απομάκρυνση του δικηγόρου από την αίθουσα.
Συνεκτιμώντας, όπως σημειώνει, τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής έννομης τάξης, τη σημασία της ελευθερίας της έκφρασης, το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη και την αρχή της αναλογικότητας, η ΕΔΕ θεωρεί πιο ήπια και ενδεδειγμένη τη λύση της απομάκρυνσης του δικηγόρου από την αίθουσα και της αποβολής του από τη συγκεκριμένη δίκη, σε όλως εξαιρετικές περιπτώσεις «σοβαρής διατάραξης της συνεδρίασης ή βαριάς και επανειλημμένης προσβλητικής συμπεριφοράς κατά του δικαστηρίου ή μέλους του», με παράλληλη τήρηση της υποχρέωσης υποβολής πειθαρχικής αναφοράς και, όπου συντρέχει περίπτωση αξιόποινης πράξης, σύνταξης έκθεσης και διαβίβασής της στον εισαγγελέα.
Διευκρινίζει ότι η απομάκρυνση θα μπορεί, εφόσον χρειαστεί, να εκτελείται με τη συνδρομή της αστυνομικής φρουράς, ενώ περιπτώσεις απείθειας ή αντίστασης του δικηγόρου θα αντιμετωπίζονται με τις ήδη ισχύουσες διατάξεις. Στην περίπτωση αυτή, ο δικηγόρος, ως αποβληθείς, δεν θα χειρίζεται πλέον την υπόθεση στο ακροατήριο, γεγονός που επιτρέπει, αν πρόκειται για αυτόφωρο αδίκημα, τη σύλληψή του, ανεξάρτητα από τη μη δυνατότητα εκδίκασης της υπόθεσης με την αυτόφωρη διαδικασία.
Παράλληλα, η Ένωση προτείνει να προβλέπεται υποχρεωτική διακοπή της ποινικής δίκης, εφόσον το ζητήσει ο διάδικος του οποίου ο δικηγόρος έχει αποβληθεί, ώστε να παρασταθεί με άλλον δικηγόρο της επιλογής του, καθώς και αυτεπάγγελτη αναβολή της πολιτικής δίκης σε σύντομη δικάσιμο, για τη διασφάλιση του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη. Τονίζει ότι δεν υπάρχει ανάγκη διακοπής ή αναβολής όταν ο διάδικος εκπροσωπείται από περισσότερους του ενός δικηγόρους.
Για τις περιπτώσεις που ο διάδικος είναι απών και εκπροσωπείται από δικηγόρο σε ποινική δίκη, η Ένωση ζητεί να προβλέπεται υποχρεωτική διακοπή της συζήτησης και κλήτευση του απόντος, με επίδοση αποσπάσματος των πρακτικών όπου θα καταγράφεται η αποβολή του συνηγόρου και η διάταξη περί διακοπής. Τέλος, επισημαίνει ότι ιδιαίτερες περιπτώσεις, όπως ανάγκη παράστασης με περισσότερους δικηγόρους ή μη επάρκεια του χρόνου διακοπής, μπορούν να αντιμετωπίζονται με την εφαρμογή των γενικών διατάξεων.
Η αγορά μπαίνει αυτή την εβδομάδα στο πιο «θερμό» της σημείο, καθώς ο χρόνος μετρά αντίστροφα για τη φετινή Black Friday, που φέτος πέφτει στις 28 Νοεμβρίου. Τα καταστήματα έχουν ήδη ξεκινήσει τις προσφορές, ανεβάζοντας ρυθμούς όσο πλησιάζει η μεγάλη εκπτωτική ημέρα.
Το μεγάλο εκπτωτικό γεγονός εισέρχεται στην τελική του ευθεία, με τους καταναλωτές να έχουν επιδοθεί στο κυνήγι των ευκαιριών, αναζητώντας προϊόντα που θέλουν να αποκτήσουν σε χαμηλότερες τιμές. Οι βιτρίνες, οι διαφημίσεις και οι προωθητικές ενέργειες επικεντρώνονται στις εκπτώσεις, δημιουργώντας έντονο ανταγωνισμό ανάμεσα στις επιχειρήσεις.
Αμέσως μετά τη Black Friday ακολουθεί και η Cyber Monday, η οποία φέτος είναι την 1η Δεκεμβρίου, προσθέτοντας μία ακόμη ημέρα προσφορών στο καλεντάρι. Έτσι, το διάστημα αυτό διαμορφώνεται σε μια συμπυκνωμένη περίοδο εκπτώσεων, με συνεχείς προωθητικές ενέργειες.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, οι καταναλωτές καλούνται να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί απέναντι στις προσφορές που βλέπουν, ώστε να αξιοποιήσουν πραγματικά τις ευκαιρίες που τους ενδιαφέρουν και να αποφύγουν άσκοπες αγορές.
Στο ετήσιο Τακτικό Συνέδριο της ΚΕΔΕ, που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Αλεξανδρούπολη, το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης παρουσίασε μια εκτενή μελέτη για τη νεανική και εφηβική παραβατικότητα, ένα από τα πιο σοβαρά κοινωνικά ζητήματα της εποχής. Η μελέτη αναδεικνύει, μεταξύ άλλων, τη σαφή επιθυμία των πολιτών να αποκτήσουν οι δήμοι πιο ενεργό και ουσιαστικό ρόλο στην πρόληψη και τη διαχείριση του φαινομένου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, η σύγχρονη παραβατικότητα των νέων εμφανίζει μείωση των ορίων ηλικίας, αυξανόμενη συμμετοχή των κοριτσιών και επαναλαμβανόμενες προβληματικές συμπεριφορές. Οι συχνότερες μορφές είναι η επιθετικότητα και η βία, οι κλοπές, αλλά και η χρήση ναρκωτικών ουσιών και αλκοόλ. Όπως επισημαίνεται, οι αιτίες δεν είναι μονοδιάστατες, αφού πρόκειται για ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο.
Στη μελέτη καταγράφονται τοποθετήσεις εκπαιδευτικών, ειδικών ψυχικής υγείας και κοινωνικών λειτουργών, οι οποίοι μιλούν για ένα καθοριστικό «τρίγωνο» επιρροής: οικογένεια, σχολείο, κοινωνικά δίκτυα. Η οικογένεια και το σχολείο περιγράφονται μέσα από τις δυσλειτουργίες τους, ενώ τα κοινωνικά δίκτυα εμφανίζονται ως παράγοντας που επιδεινώνει τα προβλήματα συμπεριφοράς.
Μέσα από αυτή την αποτύπωση, η Τοπική Αυτοδιοίκηση αναδεικνύεται ως ένας παράγοντας που, στα μάτια των πολιτών, μπορεί να παίξει κρίσιμο ρόλο. Οι ερωτηθέντες μιλούν για γενικευμένη άγνοια σχετικά με το αν λειτουργούν υπηρεσίες στους δήμους που να ασχολούνται ειδικά με τη νεανική παραβατικότητα, κάνουν λόγο για έλλειψη δομών πρόληψης και υποστήριξης και για συνεργασία με τα σχολεία που συχνά μένει τυπική και όχι ουσιαστική. Η εικόνα αυτή περιγράφει μια Τοπική Αυτοδιοίκηση που σε μεγάλο βαθμό απουσιάζει από την καρδιά του προβλήματος.
Σε επίπεδο αριθμών, η έρευνα δείχνει ότι το 78,4% του γενικού πληθυσμού θεωρεί πως οι δήμοι μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στον περιορισμό ή έστω στη διαχείριση της νεανικής παραβατικότητας. Αντίστοιχα, το 77,2% των νέων ηλικίας 16 έως 24 ετών δηλώνει ότι πιστεύει στον σημαντικό ρόλο των δήμων στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση του φαινομένου.
Οι προτάσεις που καταγράφηκαν από τους ερωτηθέντες περιλαμβάνουν τη δημιουργία σχολών γονέων, τη σταθερή παρουσία ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών σε σχολεία και δήμους, τη λειτουργία κοινοτικών χώρων δημιουργικής απασχόλησης για τα παιδιά και τους εφήβους, καθώς και τη στενότερη συνεργασία των δήμων με τις σχολικές μονάδες. Από την άλλη πλευρά, οι άνθρωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης επισημαίνουν τις σοβαρές ελλείψεις σε πόρους, δομές και θεσμικές αρμοδιότητες.
Ο πρόεδρος του ΙΤΑ και δήμαρχος Παπάγου Χολαργού Ηλίας Αποστολόπουλος, μιλώντας στο ΑΠΕ ΜΠΕ, τονίζει ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να αναλάβει κεντρικό ρόλο μέσα από ολοκληρωμένες πολιτικές πρόληψης. Όπως επισημαίνει, το πρώτο στοιχείο που έρχεται στο μυαλό όταν μιλάμε για παραβατικότητα στις εφηβικές ηλικίες είναι το σχολείο, όπου συχνά ξεκινά η μικροπαραβατικότητα. Για τον λόγο αυτό, κρίνεται απαραίτητη μια πολύ πιο στενή και ουσιαστική συνεργασία των δήμων με τα Λύκεια και τα Γυμνάσια, καθώς η εφηβική περίοδος ξεκινά πλέον σε μικρότερες ηλικίες.
Ο κ. Αποστολόπουλος υπογραμμίζει την ανάγκη ο δήμος να «μπει» στα σχολεία και στις μικρότερες τάξεις, να μιλήσει με τα παιδιά, να οργανώσει δράσεις ενημέρωσης και να επενδύσει στην πρόληψη. Παράλληλα, σημειώνει ότι χρειάζεται ενίσχυση των κοινωνικών δομών και στελέχωσή τους με κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς, τους οποίους οι περισσότεροι δήμοι ήδη διαθέτουν. Στο πλαίσιο αυτό, βλέπει ως αναγκαίες τις εκστρατείες ενημέρωσης της τοπικής κοινωνίας και των ίδιων των παιδιών για τη νεανική παραβατικότητα, τις συνέπειές της και το φαινόμενο του μπούλινγκ.
Αναφερόμενος στις υπηρεσίες, ο δήμαρχος Παπάγου Χολαργού εξηγεί ότι οι δήμοι, όπως και ο δικός του, διαθέτουν Κέντρο Κοινότητας για την υποδοχή κοινωνικών ζητημάτων, καθώς και Τοπικό Συμβούλιο Παραβατικότητας που επικεντρώνεται στην πρόληψη. Τονίζει όμως ότι η συμβολή των δήμων δεν περιορίζεται σε αυτές τις δομές. Μπορεί να φανεί στην πράξη και από παρεμβάσεις στον δημόσιο χώρο, όπως η επαρκής φωταγώγηση δρόμων και γωνιών της πόλης, αλλά και η εξάλειψη εγκαταλελειμμένων χώρων όπου μπορεί να συγκεντρωθούν παραβατικές συμπεριφορές.
Ο κ. Αποστολόπουλος αναφέρει ως παράδειγμα τον δήμο Πειραιά, ο οποίος, μέσα από εκτεταμένη μελέτη, δημιούργησε έναν χάρτη που αποτυπώνει τα σημεία της πόλης όπου παρατηρούνται περισσότερα περιστατικά παραβατικότητας. Στον δήμο Παπάγου Χολαργού, το Τοπικό Συμβούλιο Παραβατικότητας συνεργάζεται με το Πάντειο Πανεπιστήμιο, διαμορφώνοντας ένα πεδίο έρευνας με ερωτηματολόγια που αποστέλλονται στα σχολεία. Οι μαθητές απαντούν για τα προβλήματά τους, όσα τους απασχολούν και όσα ζητούν από τις δημοτικές υπηρεσίες.
Τα τελευταία χρόνια, οι δήμοι βρίσκονται αντιμέτωποι και με την έξαρση των βανδαλισμών σε σχολεία και παιδικές χαρές. Ο δήμαρχος Παπάγου Χολαργού σημειώνει ότι στον δήμο του καταγράφηκαν βανδαλισμοί σε δύο παιδικές χαρές και έτσι κρίθηκε απαραίτητη η τοποθέτηση καμερών για την προστασία των χώρων, με την άδεια της Πολιτείας και με πλήρη τήρηση της νομοθεσίας. Όπως αναφέρει, όπου εγκαταστάθηκαν κάμερες, οι φθορές και τα περιστατικά βανδαλισμών περιορίστηκαν σημαντικά.
Όσο για τις βαθύτερες αιτίες της αύξησης της νεανικής παραβατικότητας, ο πρόεδρος του ΙΤΑ εξηγεί ότι έχει ξεπεραστεί η παλιά αντίληψη που απέδιδε το πρόβλημα στις «κακές παρέες». Οι σύγχρονες μελέτες δείχνουν ότι η παραβατική συμπεριφορά εφήβων και προεφήβων συνδέεται κυρίως με τη γονεϊκή απουσία, τη συναισθηματική αδιαφορία και την έλλειψη καθοδήγησης, τρεις παράγοντες που έχουν αφετηρία την οικογένεια και το σπίτι. Από εκεί και πέρα, σημαντικό ρόλο παίζει και το σχολικό περιβάλλον.
Ο κ. Αποστολόπουλος υπενθυμίζει ότι η Ελλάδα πέρασε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο, με όχι μόνο οικονομικό αλλά και βαθύ κοινωνικό αντίκτυπο. Παιδιά που τότε ήταν 5, 6 ή 8 ετών μπορεί να είδαν τον πατέρα τους να μένει άνεργος, τη μητέρα τους να κλαίει επειδή δεν μπορούσε να αντεπεξέλθει οικονομικά και την οικογένειά τους να δοκιμάζεται. Αυτά τα παιδιά είναι σήμερα 15, 16 και 18 ετών και κουβαλούν τις εμπειρίες εκείνης της περιόδου.
Μπορεί τοδημογραφικό να ασκεί σημαντικές πιέσεις στην οικονομία και την κοινωνία, με τηνΕλλάδανα βρίσκεται πλέον στο…«και πέντε», ωστόσο ηουσιαστική κοινωνική πολιτικήκαι ταμέτρα στήριξης… αγνοούνται.
Σεορά κυβερνήσεων αγνοούσε ή απλά παρέβλεπε μία κατάσταση που «σιγόβραζε» επί δεκαετίες, η δυναμική που απέκτησε ωστόσο την τελευταία 15ετία της κρίσης και των μνημονίων οδήγησε στη μεγάλη έξοδο των νέων προς το εξωτερικό και των κατοίκων της υπαίθρου προς τα αστικά κέντρα.
Απογοήτευση και προβληματισμός για τη δημιουργία οικογένειας
Σήμερα, σειρά ερευνών καταδεικνύει ότι οι νέοι κυριαρχούνται από απαισιοδοξία για το μέλλον. Η πρόσφατη έρευνα «Νέοι και Εργασία 2025» της Alco για λογαριασμό του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ που εστιάζει στη Gen Z (έως 29 ετών), αποκαλύπτει μία γενιάμορφωμένη και επισφαλή, με χαμηλούς μισθούς, περιορισμένες προοπτικές και υψηλά επίπεδα άγχους.
Μεταξύ άλλων διαπιστώνεται ότι:
Το 72% των νέων εργαζομένων δηλώνει ότι δεν διαβλέπει επαγγελματικές προοπτικές στη χώρα
Το 46% εκφράζει ενδιαφέρον να εργαστεί στο εξωτερικό
Το 79% πιστεύει πως η γενιά των γονιών του έζησε καλύτερες εργασιακές και κοινωνικές συνθήκες
Το 65% πιστεύει ότι δεν είναι εφικτό να δημιουργήσει οικογένεια με τις παρούσες συνθήκες εργασίας του.
Η Gen Z εμφανίζει περιορισμένη εμπιστοσύνη στο παρόν και το μέλλον, ενώ η αδυναμία συγκρότησης οικογένειας με βάση τις παρούσες εργασιακές συνθήκες αποκαλύπτει πως η επισφάλεια ξεπερνάει τον επαγγελματικό και εισχωρεί σε όλο το φάσμα του βίου.
Σε αντίστοιχα συμπεράσματα καταλήγει και η έρευνα της Metron Analysis για το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών, σύμφωνα με την οποία στις ηλικίες 17 – 45 ετών επικρατεί αίσθημα απαισιοδοξίας για την πορεία της χώρας:
Το 39% πιστεύει ότι σε 5-10 χρόνια η ζωή τους θα είναι χειρότερη
Η ακρίβεια συνεχίζει να αποτελεί το νο1 πρόβλημα που απασχολεί το 71% των πολιτών
Το 68% δηλώνει ότι έχει σκεφτεί το ενδεχόμενο μετανάστευσης
Το 70% νέων δηλώνουν ότι η οικονομική/στεγαστική δυσκολία τους αποτρέπει να κάνουν παιδιά, τα οποία βρίσκονται χαμηλά στις προτεραιότητες.
Μάλλον οι Έλληνες δεν είναι… «γκρινιάρηδες»
Παράλληλα, η πρόσφατη «Έκθεση για τη Φτώχεια στην Ελλάδα το 2025» του Ελληνικού Δικτύου για την Καταπολέμηση της Φτώχειας (EAPN Greece) και τα τελευταία στοιχεία της Eurostat καταδεικνύουν ότι οι Έλληνες βρίσκονται σε δεινή οικονομική θέση.
Σύμφωνα με την Έκθεση, το 2025:
Το 26,9% του πληθυσμού (2,74 εκατομμύρια) βιώνει κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού
Η παιδική φτώχεια παραμένει υψηλή (22,4%), την ώρα που ο κίνδυνος υλικής και κοινωνικής στέρησης αυξήθηκε.
Η ένταση εργασίας, οι χαμηλοί μισθοί, η εργασιακή ανασφάλεια και η αναντιστοιχία μεταξύ εισοδημάτων και υψηλών τιμών σε είδη πρώτης ανάγκης και ενέργειας εξακολουθούν να παγιδεύουν τους εργαζόμενους/ες στη φτώχεια
Το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα καλύπτει μόλις το 60% του ορίου φτώχειας.
Στην Έκθεση καταγράφεται επιδείνωση της στεγαστικής ανασφάλειας, του άγχους λόγω ζητημάτων ψυχικής υγείας και του ψηφιακού αποκλεισμού.
Επιπλέον, τα στοιχεία της Eurostat μπορεί να δείχνουν ότι μεσοσταθμικά το ποσοστό φτώχειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση υποχώρησε το 2024 σε σχέση με το 2023, ωστόσο η Ελλάδα κατατάσσεται πρώτη στην υποκειμενική φτώχεια.
Συγκεκριμένα, το 2024 το 17,4 % του πληθυσμού της ΕΕ θεωρήθηκε υποκειμενικά φτωχό, ενώ η Ελλάδα είχε το υψηλότερο ποσοστό ατόμων στη συγκεκριμένη κατηγορία (66,8%), ακολουθούμενη από τη Βουλγαρία (37,4%) και τη Σλοβακία (28,7%). Μάλιστα, η υποκειμενική φτώχεια ήταν υψηλότερη στα άτομα κάτω των 18.
Δημογραφικό: Ένα ζήτημα με πολλαπλές διαστάσεις
Το δημογραφικό αποτελεί ζήτημα με πολλαπλές διαστάσεις, εξηγεί στο Reader.gr ο Βύρων Κοτζαμάνης, καθηγητής Δημογραφίας και ερευνητής στο Ινστιτούτο Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών (ΙΔΕΜ).
Η πρώτη, «στην οποία δεν έχουμε δώσει σημασία, είναι η υπέρμετρη συγκέντρωση πληθυσμού στον χώρο, καθώς το 85% διαμένει σε 1.000 από τους 12.500 κατοικούμενους οικισμούς».
Πρόκειται για φαινόμενο που «ξεκίνησε το 1950 με την εσωτερική μετανάστευση και είχε ως αποτέλεσμα μεγάλο μέρος της ηπειρωτικής Ελλάδας να εμφανίζει πολλούς θανάτους και λίγες γεννήσεις, με αποτέλεσμα να έχουμε πολύ αρνητική “ζυγαριά” και να μειώνεται ο πληθυσμός με μεγάλη ταχύτητα».
Η δεύτερη, κατά τον κ. Κοτζαμάνη, είναι η μετανάστευση ως «αποτέλεσμα της κρίσης», καθώς «την τελευταία 15ετία η “ζυγαριά” είσοδοι – έξοδοι από τη χώρα έγινε αρνητική, ενώ έφυγαν κυρίως νέοι 25 – 40 ετών».
Ως αποτέλεσμα, η μείωση του πληθυσμού «αγγίζει» τις 720.000 άτομα, με τις 500.000 να αποδίδονται στο έλλειμμα από τις λιγότερες γεννήσεις και τους περισσότερους θανάτους.
Η τρίτη σχετίζεται με τη γήρανση του πληθυσμού, καθώς «οι ηλικιωμένοι ξεπερνούν το 23%, ενώ τη δεκαετία του 1950-1960 ήταν μόλις 6-7%». Ο κ. Κοτζαμάνης αποδίδει το φαινόμενο στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής και στο γεγονός ότι από το 1980 και μετά μειώνονται οι γεννήσεις:
«Τα ζευγάρια που γεννήθηκαν από το 1955 και μετά κάνουν όλο και λιγότερα παιδιά, κατά μέσο όρο 2, ενώ όσα γεννήθηκαν από το 1980 και έπειτα, οι 45αρηδες του σήμερα, κάνουν λιγότερο από 1,5. Πρόκειται για κατάσταση που διαμορφώθηκε προοδευτικά».
Απουσία ευνοϊκού περιβάλλοντος και ερήμωση της υπαίθρου
Οι οικονομικές συνθήκες και η ποιότητα ζωής διαδραματίζουν πρωταρχικό ρόλο, ωστόσο «στην Ελλάδα δεν υπήρξε και δεν υπάρχει ευνοϊκό περιβάλλον για την οικογένεια και το παιδί», υπογραμμίζει ο Βύρων Κοτζαμάνης, παραπέμποντας στην αλλαγή του τρόπου ζωής και στην είσοδο των γυναικών στην εργασία:
«Όταν άρχισε να εισέρχεται μαζικά η γυναίκα στην αγορά εργασίας τη δεκαετία του 1980 και αυξήθηκε το επίπεδο εκπαίδευσης, χειραφετήθηκε, αποκτώντας ανεξαρτησία, ενώ παράλληλα υπήρχε έντονη αστικοποίηση. Ήδη μεταπολεμικά ξεκίνησε να αλλάζει το αξιακό μοντέλο και η αστική οικογένεια».
Αυτά «οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση, αφορούν τις ανεπτυγμένες χώρες και δεν περιορίζονται στην Ελλάδα. Οι γενικές τάσεις υπάρχουν στην Ευρώπη, ωστόσο δεν αιτιολογούν ότι βρισκόμαστε στις χώρες της ΕΕ με τον χαμηλότερο αριθμό παιδιών ανά γυναίκα, ενώ αλλού (Σκανδιναβικές Χώρες, Γαλλία, Ολλανδία κλπ), με τις ίδιες και πιθανότατα πιο έντονες τάσεις, δεν υπήρξε αντίστοιχο πρόβλημα».
Στις χώρες όπως αυτές, κατά τον καθηγητή, «τα ζευγάρια που γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1980 κάνουν έναν αριθμό παιδιών κοντά στο 2, όπως επιθυμούν. Στην Ελλάδαδεν υπήρξε ευνοϊκό περιβάλλον για την οικογένεια και το παιδί, δεν προσαρμοστήκαμε, δεν πήραμε μέτρα και βρεθήκαμε σήμερα με 67.000 γεννήσεις και 127.000 θανάτους».
Ουσιαστικά «δεν δώσαμε σημασία στον σημαντικό ρόλο της δημογραφίας, στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και στην εδαφική συνοχή, με αποτέλεσμα το 2024 να υπάρχουν νομοί με 350 θανάτους και 100 γεννήσεις».
«Για να αντισταθμίσουμε τη μείωση πρέπει τα ζευγάρια να κάνουν όλο και περισσότερα παιδιά και για να γίνει αυτό πρέπει να δημιουργήσουμε ένα εξαιρετικά ευνοϊκόπεριβάλλον», εξηγεί.
Ταυτόχρονα, «η εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση, η εγκατάλειψη του πρωτογενούς τομέα και η απουσία σχεδίου περιφερειακής ανάπτυξης και χωροταξικού σχεδιασμού οδήγησαν στην ερημοποίηση μεγάλου τμήματος κυρίως της ηπειρωτικής Ελλάδας».
Στην περιφέρεια, κατά τον κ. Κοτζαμάνη, «δεν υπάρχουν δυνατότητες για ευνοϊκή ζωή, από τη στιγμή που απουσιάζουν ευκαιρίες απασχόλησης, υποδομές, δίκτυα και κλείνουν σχολεία».
Ανεπαρκή μέτρα και απαισιοδοξία για το μέλλον
Ο καθηγητής στέκεται στην εκάστοτε κυβερνητικήπολιτικήγια το δημογραφικό, επισημαίνοντας τη διαχρονικήανεπάρκεια και την αδυναμία αποτελεσματικήςαντιμετώπισης των επιπτώσεων:
«Το μόνο ουσιώδες αλλά χωρίς αποτέλεσμα μέτρο παλαιότερα ήταν η πρόωρη συνταξιοδότηση των γυναικών με ανήλικο παιδί στον δημόσιο και στον διευρυμένο δημόσιο τομέα».
Την τελευταία εξαετία οι κυβερνήσεις αναδεικνύουν το δημογραφικό και παίρνουν μέτρα, όπως γονική άδεια στον ιδιωτικό τομέα, επιδόματα και προγράμματα όπως τα «Σπίτι Ι» και «Σπίτι ΙΙ» λόγω της στεγαστικής κρίσης στα αστικά κέντρα που αφορούν όμως περιορισμένο αριθμό πολιτών.
Ακόμα, το φορολογικό σύστημα λαμβάνει υπόψη τον αριθμό των παιδιών, «μέτρο θετικό επί της αρχής, πρακτικά όμως περιορισμένο». Κατά τον Βύρωνα Κοτζαμάνη, από τη στιγμή που οι πολιτικές κοστίζουν, «θεσπίζονται μέτρα χωρίς κόστος, αλλά χωρίς αποτέλεσμα».
Στέκεται δε στο γεγονός ότι «οι έρευνες σε Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες καταδεικνύουν ότι τα ζευγάρια που γεννήθηκαν μετά το 1980 δεν έχουν εμπιστοσύνη στο μέλλον, λόγω ασυμβατότητας οικογενειακής και οικονομικής ζωής, υψηλού κόστους ανατροφής του παιδιού, έμφυλων διακρίσεων στον εργασιακό και κοινωνικό βίο και χαμηλών πραγματικών εισοδημάτων».
«Δεν αρκεί μόνο να έχει δουλειά κάποιος. Πλέον σκέφτεται πολλαπλά αν θα κάνει παιδί», επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Η Ελλάδα στο «και πέντε» με περισσότερες γεννήσεις από θανάτους τις επόμενες δεκαετίες
Μπορεί να αντιστραφεί η κατάσταση; Για να γίνει αυτό, «πρέπει να δημιουργήσουμε ένα ευνοϊκό περιβάλλον για τις νέες γεννιές», τονίζει ο καθηγητής, θέτοντας ως βασικές προϋποθέσεις την ανάσχεση της μετανάστευσης στο εξωτερικό και τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση του κόστους ανατροφής του παιδιού και του στεγαστικού.
«Βρισκόμαστε στο “και πέντε”, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να εγκαταλείψουμε το δημογραφικό», ξεκαθαρίζει ο κ. Κοτζαμάνης, εξηγώντας ότι, όποια μέτρα και αν ληφθούν, τις επόμενες αρκετές δεκαετίες δεν θα έχουμε περισσότερες γεννήσεις από θανάτους.
«Πρέπει να κατανοήσουμε», σύμφωνα με τον ίδιο, ότι «οποιοδήποτε μέτρο δεν θα αλλάξει άμεσα την κατάσταση», απλώς θα μειωθεί η «ψαλίδα» θανάτων και γεννήσεων σε «30 με 50 χρόνια».
Ωστόσο, «προϋπόθεση αποτελεί η “ζυγαριά” είσοδοι – έξοδοι από τη χώρα να είναι μηδενική, αν όμως συνεχίσει να φεύγει κόσμος τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα».
Κατά τον καθηγητή, από το 1980 και μετά έχει δημιουργηθεί ένας φαύλος κύκλος, καθώς οι γεννήσεις αποτελούν συνάρτηση δύο παραγόντων: Πόσα άτομα βρίσκονται σε ηλικία να κάνουν παιδιά και πόσα παιδιά κάνουν.
Από τη στιγμή που περάσαμε από τις 150.000γεννήσεις το 1980, στις 100.000 το 2000, και στις 67.000 το 2025, «τις επόμενες δεκαετίες θα είναι πάντα λιγότερες από τους θανάτους».
«Η γυναίκα τραβάει δυσανάλογα κουπί»
Ταυτόχρονα, η γυναίκα στην Ελλάδα αντιμετωπίζει κατά τον κ. Κοτζαμάνη σημαντικό πρόβλημα, «καθώς δεν υπάρχει ευνοϊκό περιβάλλον για να συνδυάσει την οικογενειακή με την οικονομική ζωή, ενώ οι έμφυλες διακρίσεις στον ιδιωτικό βίο είναι πολύ έντονες. Οι έρευνες δείχνουν ότι η γυναίκα αφιερώνει δυσανάλογο χρόνο στο νοικοκυριό και στο παιδί σε σχέση με τον άνδρα».
Ακόμα, «απουσιάζει το κράτος πρόνοιας για τους ηλικιωμένους, με τη γυναίκα να αφιερώνει επιπλέον χρόνο σε γονείς και πεθερικά». Έτσι, «είναι τριπλά στριμωγμένη και διστάζει πολλαπλάσια να κάνει τον αριθμό παιδιών που θέλει, καθώς τραβάει δυσανάλογα “κουπί”».
Αναρτήσεις
