Παλιά, δυσεύρετα, μικρά και σε κάθε περίπτωση πανάκριβα: έτσι περιγράφεται πλέον η εικόνα των ενοικιαζόμενων κατοικιών στην Ελλάδα, με τη στεγαστική κρίση να καθιστά αναπόφευκτη – όπως επισημαίνεται ολοένα και συχνότερα – μια πανευρωπαϊκή παρέμβαση.Η επιστροφή ενοικίου λειτούργησε ανακουφιστικά για περίπου 900.000 δικαιούχους, έστω κι αν 9.000 από αυτούς θα χρειαστεί να υποβάλουν διορθωτικές δηλώσεις. Ωστόσο, το μέτρο αυτό σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αντισταθμίσει τις ιλιγγιώδεις – και σε μεγάλο βαθμό αδικαιολόγητες – αυξήσεις των μισθωμάτων. Νέα στοιχεία δείχνουν μάλιστα ότι οι νέες κατοικίες γίνονται ολοένα και μικρότερες, χωρίς αυτό να συνεπάγεται και χαμηλότερα ενοίκια.
Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ για τον κλάδο των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, η οικοδομική δραστηριότητα στις νέες κατοικίες ακολουθεί έντονα ανοδική πορεία μετά το 2016. Το 2022 ο αριθμός των νεόδμητων κατοικιών έφτασε περίπου τις 47.000. Την ίδια ώρα, ενώ αριθμός και όγκος κατοικιών αυξάνονται, η μέση επιφάνειά τους μεγαλώνει με σαφώς ηπιότερο ρυθμό, στοιχείο που δείχνει ότι η οικοδομική άνθηση αφορά κυρίως μικρότερες κατοικίες.
Σε αυτό το φόντο, η τάση των ενοικίων είναι εκρηκτική. Σύμφωνα με τις μετρήσεις του indomio, η μέση πανελλαδική τιμή από τα 6,80 ευρώ/τ.μ. το καλοκαίρι του 2018 έχει πλέον φτάσει στα 10,26 ευρώ/τ.μ., σημειώνοντας αύξηση άνω του 50%.
Αντίστοιχη εικόνα προκύπτει και από τα στοιχεία του γ’ τριμήνου, όπως αποτυπώνονται στην κυλιόμενη έρευνα του spitogatos: με ελάχιστες εξαιρέσεις, οι τιμές των ενοικίων είναι υψηλότερες από πέρσι, κάτι που αντανακλάται και στα διψήφια ποσοστά του δείκτη τιμών καταναλωτή.
Τιμές κατοικιών προς ενοικίαση (€/τ.μ.)
Γ’ τρίμηνο 2025 – Γ’ τρίμηνο 2024 – Μεταβολή %
Αθήνα – Κέντρο: 11,52 / 10,71 / 7,60%
Αθήνα – Βόρεια Προάστια: 11,54 / 11,30 / 2,10%
Αθήνα – Νότια Προάστια: 13,10 / 12,84 / 2,00%
Αθήνα – Δυτικά Προάστια: 9,09 / 8,43 / 7,80%
Αθήνα – Ανατολικά Προάστια: 9,29 / 8,87 / 4,70%
Πειραιάς: 10,42 / 10,19 / 2,30%
Προάστια Πειραιά: 8,67 / 8,33 / 4,10%
Υπόλοιπο Αττικής: 9,55 / 9,00 / 6,10%
Θεσσαλονίκη – Δήμος: 10,42 / 9,67 / 7,80%
Θεσσαλονίκη – Περιφερειακοί δήμοι: 7,68 / 7,22 / 6,40%
Θεσσαλονίκη – Υπόλοιπο Νομού: 4,40 / 4,50 / -2,20%
Αιτωλοακαρνανία: 6,09 / 6,22 / -2,10%
Αργολίδα: 7,89 / 7,57 / 4,20%
Αρκαδία: 7,14 / 6,49 / 10,00%
Ν. Άρτας: 7,50 / 6,03 / 24,40%
Αχαΐα: 8,90 / 8,25 / 7,90%
Βοιωτία: 6,43 / 5,56 / 15,60%
Γρεβενά: 5,00 / 5,11 / -2,20%
Ν. Δράμας: 5,79 / 5,45 / 6,20%
Δωδεκάνησα: 9,33 / 9,17 / 1,70%
Έβρος: 8,00 / 7,61 / 5,10%
Εύβοια: 7,32 / 7,00 / 4,60%
Ευρυτανία: 6,00 / 5,97 / 0,50%
Ζάκυνθος: 8,33 / 8,00 / 4,10%
Ηλεία: 5,65 / 5,29 / 6,80%
Ημαθία: 5,00 / 5,00 / 0,00%
Ν. Ηρακλείου: 10,00 / 9,17 / 9,10%
Θεσπρωτία: 7,00 / 7,29 / -4,00%
Ν. Ιωαννίνων: 9,09 / 8,33 / 9,10%
Ν. Καβάλας: 7,50 / 7,00 / 7,10%
Ν. Καρδίτσας: 7,11 / 7,14 / -0,40%
Ν. Καστοριάς: 6,00 / 5,48 / 9,50%
Ν. Κέρκυρας: 10,00 / 9,38 / 6,60%
Ν. Κεφαλονιάς: 7,33 / 7,61 / -3,70%
Ν. Κιλκίς: 4,52 / 4,17 / 8,40%
Ν. Κοζάνης: 5,85 / 6,00 / -2,50%
Κορινθία: 7,43 / 6,92 / 7,40%
Κυκλάδες: 12,00 / 11,67 / 2,80%
Λακωνία: 6,43 / 6,36 / 1,10%
Ν. Λάρισας: 8,62 / 8,00 / 7,70%
Ν. Λασιθίου: 8,00 / 7,78 / 2,80%
Ν. Λέσβου: 7,14 / 6,40 / 11,60%
Ν. Λευκάδας: 8,49 / 7,97 / 6,50%
Μαγνησία: 8,33 / 7,84 / 6,20%
Μεσσηνία: 8,00 / 8,12 / -1,50%
Ν. Ξάνθης: 7,00 / 7,14 / -2,00%
Πέλλα: 4,50 / 4,37 / 3,00%
Ν. Πιερίας: 6,22 / 5,83 / 6,70%
Ν. Πρέβεζας: 7,86 / 7,50 / 4,80%
Ν. Ρεθύμνου: 9,83 / 10,00 / -1,70%
Ν. Ροδόπης: 8,00 / 7,50 / 6,70%
Ν. Σάμου: 6,67 / 6,35 / 5,00%
Ν. Σερρών: 6,67 / 6,25 / 6,70%
Ν. Τρικάλων: 6,62 / 6,88 / -3,80%
Φθιώτιδα: 6,00 / 5,68 / 5,60%
Ν. Φλώρινας: 7,11 / 5,11 / 39,10%
Φωκίδα: 5,77 / 5,00 / 15,40%
Χαλκιδική: 16,36 / 30,00 / -45,50%
Ν. Χανίων: 10,00 / 9,03 / 10,70%
Ν. Χίου: 7,29 / 6,55 / 11,30%
Νησιά Αργοσαρωνικού: 8,11 / 7,80 / 4,00%
Σποράδες: 7,32 / 8,67 / -15,60%
«Φωτιά» και ο Νοέμβριος
Τα πιο πρόσφατα στοιχεία του indomio για τον Νοέμβριο επιβεβαιώνουν ότι η ανοδική πορεία των ενοικίων όχι μόνο δεν ανακόπτεται, αλλά συνεχίζεται με ένταση. Στο Λεκανοπέδιο της Αττικής, το μέσο ζητούμενο ενοίκιο έχει ανέλθει στα 12,19 ευρώ/τ.μ., έχοντας αφήσει πλέον πίσω ακόμα και τα νησιά του Αιγαίου.
Η ετήσια αύξηση μπορεί να φαίνεται μικρή, της τάξης του 2,27%, ωστόσο αν κανείς «σπάσει» τα στοιχεία ανά περιοχή, έρχεται αντιμέτωπος με ενοίκια–«φωτιά» ακόμη και σε γειτονιές που θεωρούνταν παραδοσιακά πιο προσιτές. Δεν πρόκειται μόνο για τα Νότια Προάστια, τα οποία εξελίσσονται σε πραγματικό «χρυσωρυχείο», αλλά και για περιοχές του κέντρου της Αθήνας και των Δυτικών Προαστίων, όπου η κούρσα των τιμών πώλησης συμπαρασύρει και τις τιμές μίσθωσης.
Τι λέει το Ελεγκτικό Συνέδριο για Golden Visa και βραχυχρόνιες μισθώσεις
Στην ετήσια Έκθεση για τη δημοσιονομική βιωσιμότητα, το Ελεγκτικό Συνέδριο αναλύει τις παραμέτρους της στεγαστικής κρίσης και επισημαίνει ότι οι πολιτικές που ενισχύουν τη ζήτηση – όπως στεγαστικά επιδόματα, επιστροφή ενοικίου, προγράμματα τύπου «Σπίτι Μου» και πιο χαλαρές προϋποθέσεις τραπεζικής χρηματοδότησης – παρότι κοινωνικά επιθυμητές, δεν αρκούν από μόνες τους. Πρέπει, υπογραμμίζεται, να συνδυαστούν με ισχυρότερες πρωτοβουλίες ενίσχυσης της προσφοράς.
Στο επίκεντρο βρίσκεται η ανάγκη να αυξηθεί το διαθέσιμο στοκ κατοικιών, δεδομένης και της σημαντικής υστέρησης έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Μεταξύ άλλων, προτείνονται κίνητρα για ανακαίνιση παλαιών, κενών κατοικιών, διάθεση στην αγορά μέρους των ακινήτων που βρίσκονται σήμερα στα χαρτοφυλάκια τραπεζών και servicers λόγω «κόκκινων» δανείων, ανέγερση κατοικιών μέσω συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, μείωση της γραφειοκρατίας τόσο στο στάδιο της κατασκευής όσο και στη μεταβίβαση, καθώς και ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου στους όρους και τους περιορισμούς δόμησης.
Παράλληλα, το Ελεγκτικό Συνέδριο ανοίγει τη συζήτηση για στοχευμένες παρεμβάσεις σε Golden Visa και βραχυχρόνιες μισθώσεις. Λαμβάνοντας υπόψη τις τοπικές συνθήκες, τονίζει ότι πολιτικές περιορισμού της απόκτησης κατοικίας από μη κατοίκους ή αυστηροποίησης των όρων χρήσης οικιστικών ακινήτων για επενδυτική εκμετάλλευση θα μπορούσαν να έχουν θετική επίδραση, εφόσον αποδεικνύεται ότι οι αρνητικές συνέπειες – διάρρηξη του κοινωνικού ιστού, επιδείνωση της διαθεσιμότητας και της οικονομικής προσιτότητας της κατοικίας – υπερβαίνουν τα οφέλη, όπως η ενίσχυση των τουριστικών εσόδων, η δημιουργία πρόσθετου εισοδήματος για ορισμένα νοικοκυριά και η τόνωση των φορολογικών εσόδων.